هفته گذشته بود که سرانجام پس از سال ها بحث و گفت وگو و گفت و گو بین نهادهای تصمیم گیر و تصمیم ساز کشور در خصوص رفع فیلترینگ پلتفرم ها و پیام رسان های دیجیتال، شورای عالی فضای مجازی زیر نظر جلسه ای تشکیل داد. ریاست خود رئیس جمهور برای پاسخگویی به برخی از نگرانی های مردم. ، یک پیام رسان و یک بستر دیجیتال برای رفع فیلتر یا به عبارتی باز کردن آن.
این مهم در حالی رخ داد که این مصوبه شورای عالی فضای مجازی همچنان هم در داخل شورا و هم در فضای سیاسی و اجتماعی کشور با نظرات متفاوتی مواجه است. اما جدای از بحث های سیاسی و بحث بر سر پالایش و گشایش برخی موضوعات در فضای مجازی، آنچه در این میان مغفول مانده بود جایگاه نهادهای اصلی سیاست گذار یعنی شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی در تصمیم گیری بود. -تعیین فرآیند در این خصوص
به نظر می رسد برخی فضاهای سیاسی و رسانه ای اجازه نداد رویکرد کانون در این زمینه به درستی روایت شود. در همین راستا و به منظور روشن شدن نقش شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی در ماجرای مصوبه رفع فیلترینگ، گروه پژوهشی ICTNN به گفت و گو پرداخته است. سید آرش وکیلیان، مدیرعامل سازمان حاکمیتی مرکز ملی فضای مجازی کشور انجام داده است
حقوقدانان در پاسخ به این سوال که چرا این اقدام از سوی شورای فضای مجازی صورت گرفته است؟ موارد زیر را ذکر کرد:
چرا از کانال شورای عالی فضای مجازی؟
1- ریاست محترم جمهور می توانست با فرماندهی سیاسی موضوع را پیش ببرد و از شورای عالی امنیت ملی مصوبه بازگشایی بگیرد، اما ترجیح دادند که موضوع در نهاد تخصصی تر و با کار کارشناسی بیشتر و وزارت ارتباطات انجام شود. و فناوری اطلاعات در کنار سایر دستگاه های دولتی به ویژه معاون اول رئیس جمهور به تخصص شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی اعتماد کردند.
آیا این یک اقدام سیاسی بود؟
رئیسجمهور میتوانست با دست فرماندهی سیاسی موضوع را پیش ببرد و مصوبه بازگشایی را از شورای عالی امنیت ملی بگیرد، اما ترجیح دادند این موضوع در نهادی تخصصیتر و با کار کارشناسیتر انجام شود.2- بحث ساماندهی پلتفرم ها و به خصوص پیام رسان ها چیز جدیدی نیست و سیاست این حوزه در دهه اخیر کم و بیش مشخص بوده است. نهاد سیاست گذار به طور مستمر تلاش کرده است تا بر اساس منافع ملی و به دور از درگیری های سیاسی موضوع را حل کند. این تلاش بر اساس غیرسیاسی بودن دبیران شورای عالی از جمله مهندس منتظر، دکتر فیروزآبادی و دبیر فعلی، دکتر آقامیری بوده است. به هر حال در کشوری که افراد زیادی کار سیاسی می کنند، وجود مرجع تخصصی سیاست گذاری مهم است.
رویکرد شورای عالی متاثر از بازی های سیاسی در کشور نیست
3- رویکرد شورای عالی چندان متاثر از خطوط متعارف بازی سیاسی در کشور نبوده است. همانطور که تصویب الزامات سازمان پیام رسان ها در زمان دولت آقای روحانی در سال 1395 به تصویب رسید و اجرای نسبتاً کامل آن در زمان مدیریت مرحوم رئیسی صورت گرفت.
همچنین برخلاف اختلافات مصوبه اخیر، اختلاف آرا ربطی به حقیقی یا حقوقی بودن یا انتصاب به سمت رهبری نداشت. بر اساس مواضع اتخاذ شده در بین اعضای واقعی، برخی موافق و برخی مخالف بازگشایی مجدد بودند. همین وضعیت را می توان با کمی نوسان در بین اعضای قوه مقننه و قضائیه مشاهده کرد.
ارتقای سطح حاکمیت ملی در حوزه فضای مجازی
4- دغدغه دستگاه سیاستگذار مانند همیشه ارتقای سطح حاکمیت ملی در خصوص فضای مجازی بوده است و سند مصوب شامل موارد زیادی بوده است. اگرچه آنچه برای رسانهها و جناحهای سیاسی مهم بوده موضوع رفع فیلترینگ است، اما فعالان و کسبوکارهای فضای مجازی میدانند که اگر مهمتر نباشد، مسلماً موضوعات دیگر هم کمرنگتر نیستند. اصلاح سیاست اقتصاد ترافیک خواسته وزرای سابق ارتباطات یعنی مهندس جهرمی و دکتر زارع پور و اپراتورهای ارتباطی و پلتفرم های بزرگ بوده که گام مهمی در این مصوبه برداشته شد. همچنین تصویب قوانین مهمی که می تواند وضعیت حاکمیت فضای سایبری در کشور را بهبود بخشد، خواستار شد.
چرا دو پلت فرم از فیلتر حذف شد و چرا بیشتر نشد؟
5- برخی می گویند چرا فقط دو سکو پالایش شده و برخی می گویند چرا حتی یک سکو پالایش شده است. اولاً، تصویب برنامه ای برای ارتقای حکمرانی است که شامل تصمیم گیری در مورد سایر پلتفرم ها نیز می شود. ثانیاً نگرانی های دو طرف در یک برنامه چند مرحله ای مورد توجه قرار گرفته است.
حکمرانی صحیح محل تصمیم گیری های عجولانه نیست و دولت باید بتواند با رعایت شرایط به تدریج تصمیمات مناسب را اتخاذ کند. نه اینکه یک روز با یک باد سیاسی کاملاً بسته شود و روز دیگر با یک باد کاملاً باز شود. شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی تلاش کرده تا سکان کارشناسی باشد.
آیا قطعنامه جدید به طور کامل اجرا می شود؟
6- عده ای از دو جناح سیاسی نگرانند که قطعنامه به درستی اجرا نشود. این سند اولاً سازوکار نظارتی و اجرایی را پیش بینی کرده است که می تواند برخی از مشکلات را حل کند و ثانیاً طبق شواهد، دولت در نظر دارد مصوبه را در حد توان خود اجرا کند.
بخشهایی از قانون که ذینفعان سیاسی و اقتصادی قویتری دارند، زودتر و بهتر اجرا میشوند و ممکن است بخشهایی از قانون مانند خدمات الکترونیکی به دلیل مقاومتهای اداری اصلاً اجرا نشود یا اختلافات سیاسی باعث ایجاد بخشهایی شود. از آن متروک باقی بماند.طبیعتاً بخشهایی از قانون که ذینفعان سیاسی و اقتصادی قویتری دارند زودتر و بهتر اجرا میشوند و ممکن است بخشهایی از قانون مانند خدمات الکترونیکی به دلیل مقاومتهای اداری یا اختلافات سیاسی اصلاً اجرا نشود. باعث می شود قسمت هایی از آن رها شود. برای ماندن
خوب است توجه داشته باشید که در حالت عادی کمتر از 50 درصد قوانین و مصوبات کشورمان اجرا شده که این یک نقص ساختاری است و وضعیت مصوبات شورای عالی در دولت مرحوم رئیسی نیز دقیقاً به همین منوال بوده است.
توافق رهبران فرصتی برای اداره بهتر کشور است
7- توجه به مطالبات مردم و تحقق وعده های دولت از طریق توافق سران قوا بدون توجه به اختلافات سیاسی آنها فرصتی برای اداره بهتر کشور است که در صورت موفقیت در این امر، می تواند در مسائل پیچیده دیگر نیز مفید باشد. .
بنابراین بهتر است به جای توجه به گرد و غبار فعالان سیاسی، به حل مسائل سیاسی در چارچوب نظام سیاسی بپردازیم و به جای دعواهای بی نتیجه و طاقت فرسا، به حل مشکلات بپردازیم.
آیا این بهترین تصمیم بود؟
8- قطعا در سیاست راه حل کاملی وجود ندارد و کالای مجانی در بازار یافت نمی شود. هر تصمیمی هزینه هایی دارد و هر انتخابی باعث نارضایتی برخی افراد می شود. حوزه سیاست با انتخاب بد و بدتر همراه است و سیاستمدار باید بر اساس امکانات در میان منافع عمل کند.
آرمان گرایی در نهایت به سرخوردگی، سیاست ستیزی و انفعال می انجامد. مطمئناً برخی از مردم می خواستند به جای واتس اپ اینستاگرام باز شود و برخی دیگر می خواستند هیچ فیلتری رفع نشود یا همه فیلترها به یکباره رفع شوند. قطعا نمی توان همه را راضی کرد و قطعا نمی توان بدون در نظر گرفتن امکانات و واقعیت های حوزه تصمیم عاقلانه ای گرفت. کار بازیگران سیاسی افزایش مطالبات در جهت دلخواهشان است و کار بازیگران سیاسی توجه به امکانات و محدودیت های تحقق آن است.
تیم تحرریه شبکه خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات