مهمترین پیش نیازهای دولت هوشمند چیست؟

به گزارش ICTNN، در گذشته جوامع مکانیکی بودند و بر این اساس مکانیسم های اجتماعی شدن و کنترل هنجاری برای تثبیت نظم اجتماعی کافی بود و بنابراین شعاع اعتماد مورد نیاز محدود بود. اما با پیچیده‌تر شدن جوامع، انواع مختلفی از اعتماد، از جمله اعتماد به دولت و اعتماد به نهادهای سیاسی، ناگزیر در هسته نیازهای جامعه ظاهر می‌شوند. اعتماد عموماً یک کاتالیزور قدرتمند برای رشد اقتصادی، بهره‌وری، توسعه، نوآوری، موفقیت سازمانی و ملی و محرک‌های رشد در نظر گرفته می‌شود.

همانطور که کارشناسان می گویند، وقتی صحبت از اعتماد عمومی به میان می آید، به این معناست که مردم از مسئولان و کارمندان سازمان های دولتی انتظار دارند که با عملکردشان در تعامل با مردم، انتظارات خود را برآورده کنند. به عبارت دیگر، اعتماد عمومی، یعنی انتظار مردم برای دریافت پاسخ مثبت به درخواست های خود از دروازه بانان امور عمومی، یکی از مهم ترین مسائلی است که جوامع امروزی با آن مواجه هستند.

در این راستا پژوهشگران کشورمان نقش عواملی چون «حکمرانی خوب» و «خدمات دولت الکترونیک» را در جهت ارتقای اعتماد شهروندان به صورت علمی بررسی کرده اند.

امروزه ویترین ملی خدمات دولت هوشمند با ارائه صدها خدمت، مردم را از مبادلات کاغذی بی نیاز کرده است و پلتفرم های ملی هر روز نقش مهم تری در اقتصاد دیجیتال کشور ایفا می کنند.

در همین راستا اخیراً اعلام شد که طبق تعهدات قانونی، امسال 20 درصد خدمات دستگاه های دولتی باید به صورت کاملاً هوشمند ارائه شود، یعنی مردم و مراجعین مجبور به تردد بین سرویس دهندگان نباشند. به صورت حضوری نباید هیچ مدرکی از آنها درخواست شود و همچنین کارکنان خدماتی نقشی نداشته باشند و خدمات مورد نظر به طور کامل به صورت آنلاین ارائه شود.

این موضوع با ارائه گزارش نظارتی حوزه اطلاعات کلان نهادهای دولتی نیز مشخص شد که بر اساس آن تعداد کاربران ثبت نام شده و بهره برداران از خدمات پنجره ملی خدمات هوشمند دولت 28 میلیون نفر اعلام شد.

اخیراً محمد خوانساری، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران در همایش پیشرفت‌های معماری سازمانی ایران با محوریت حاکمیت دیجیتال که در پژوهشکده ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد، ضمن ارائه پروژه‌های این سازمان به تشریح چگونگی توسعه معماری هوشمند دولتی و تبیین معماری سازمانی در استقرار رویکرد بستر پرداخت دولتی پرداخت.

وی توسعه دولت هوشمند را فصل جدیدی از ماموریت های سازمان فناوری اطلاعات ایران دانست که در دو سال گذشته راه اندازی شده و افق امیدوارکننده ای دارد.

خوانساری با اشاره به ویژگی های توسعه معماری دولت هوشمند، گذر از دولت الکترونیک به دولت دیجیتال و سپس دولت هوشمند، گفت: در دولت الکترونیک از فناوری اطلاعات برای ارائه خدمات به جمعیت استفاده شد. پس از مدتی با دیجیتالی شدن دولت، فناوری اطلاعات برای ایجاد، بهینه سازی و تحول خدمات دولتی مورد استفاده قرار گرفت.

اما در دولت هوشمند خدمات به صورت ساده، بدیع و صحیح به شهروندان ارائه می شود و دارای دو قابلیت اساسی است. در نوع اول، درخواست توسط ذینفع خدمت بدون احراز پیش نیاز انجام می شود و شهروند نیازی به درخواست درخواست خود از دستگاه های دولتی ندارد. در مدل دوم پیشرفته تر دولت هوشمند، خدمات بر اساس شایستگی مردم ارائه می شود و ربطی به تقاضای شهروندان ندارد و بر اساس نیاز افراد جامعه به صورت خودکار فعال می شود.

رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران در این زمینه خدمات، حاکمیت، داده و فناوری را چهار بعد اصلی معماری سازمانی در توسعه دولت هوشمند و از چندین پروژه این سازمان از جمله پنجره ملی فناوری‌های هوشمند دانست. خدمات دولتی، مرکز ملی تبادل اطلاعات و دولت ابری، به عنوان نمونه های مرجع در معماری دولت هوشمند ذکر شده است.

معاون وزیر ارتباطات دولت این پلتفرم را به یک بستر نوآورانه ارائه خدمات عمومی تشبیه کرد که به جای انتقال قدرت به دنبال تبادل ارزش است و نقش هماهنگ کننده، تنظیم کننده و تسهیل کننده را ایفا می کند.

وی پیش نیازهای ایجاد بستر دولتی را مطرح کرد: جایگزینی رویکرد مشارکتی به جای رویکرد کارفرمایی در روابط بین دولت و بخش خصوصی، ایجاد استانداردهای مشترک برای جمع آوری، ذخیره سازی، مدیریت و اشتراک گذاری داده های دولتی، استفاده از بسترهای ملی مانند مرکز ملی تبادل اطلاعات، بلوغ سازمانی و نیاز به تغییر نگرش و اصلاح فرهنگ سازمانی باز از پیش نیازهای ایجاد یک دولت پلت فرم است.

خوانساری همچنین اقدامات سازمان فناوری اطلاعات ایران در زمینه برنامه‌ریزی بستر برای دولت را در شش عنوان توسعه بستر انتشار وب‌سرویس دولتی برای بخش خصوصی، تفکیک مرکز مبادلات ملی به دو بخش برشمرد و افشا کرد. احزاب، GSB و PGSB، توسعه و تکمیل بانک های اطلاعاتی ملی و تبادل اطلاعات، تغییر نگرش به رویکرد پلتفرم در سیستم های کلان دولتی مانند سامانه پنجره واحد آمایش سرزمین، ارائه خدمات اساسی مانند احراز هویت ملی و راه اندازی ابر پروژه دولتی به عنوان زیرساخت اشتراک منابع، اقدامات در زمینه برنامه ریزی یک پلت فرم دولتی به حساب می آید

آخرین وضعیت توسعه و آماری اقدامات و پروژه های سازمان فناوری اطلاعات از جمله پنجره واحد آمایش سرزمین، پنجره واحد صدور مجوز تجاری کشور، پنجره واحد خدمات دولت هوشمند، تبادل اطلاعات ملی. هوشمن تصریح کرد: مرکز کار ملی ایرانیان، ابردولت و ایجاد اپراتورهای خدمات دولتی، آنها را بهترین نمونه و الگو در حوزه معماری سازمانی در کشوری دانست که حاکمیت دیجیتالی مورد توجه قابل توجهی قرار گرفته است.

ICTNN