فضای این‌روزهای بازار کریپتو در ایران از مطالب مرتبط با فریز شدن یا مسدودسازی تترهای کاربران ایرانی پر شده است. ایجاد محدودیت برای کاربران ایرانی رمزارزها اتفاق تازه‌ای نیست و به‌واسطه تحریم‌های مالی‌ای که سالیان سال بر اقتصاد ایران سایه انداخته، همواره وجود داشته است. در این خبر می‌خواهیم نگاهی به این موضوع بیندازیم و با بررسی مختصر تاریخچه آن ببینیم چه چیزی در انتظار ما خواهد بود.
چرا تتر کاربران ایرانی فریز می‌شود؟
«فریز شدن» یا «مسدودسازی» در دنیای ارزهای دیجیتال که معنی واژه Frozen است، به تعلیق یا ایجاد محدودیت موقت در دسترسی به دارایی‌های دیجیتال اشاره دارد. در این حالت کاربران نمی‌توانند دارایی‌هایشان را از کیف‌پولشان به آدرسی دیگر جابجا یا آن‌ها را معامله کنند. فریز شدن می‌تواند به دلایل مختلفی مانند نگرانی‌های امنیتی، مسائل حقوقی یا مشکلات فنی رخ دهد. از میان این گزینه‌ها، مساله حقوقی و قانونی دلیل فریز شدن تتر کاربران ایرانی می‌تواند باشد. اما چگونه؟
مطالعه بیشتر: فریز شدن تتر به چه معناست و چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد؟
تتر به‌عنوان محبوب‌ترین استیبل‌کوین بازار کریپتو، نه‌تنها یک ابزار مهم برای ذخیره سودهای معاملاتی به‌حساب می‌آید، بلکه باتوجه به تورم موجود در اقتصاد ایران، روشی برای حفظ ارزش سرمایه محسوب می‌شود؛ به همین دلیل تتر برای ما ایرانیان جایگاه متفاوتی دارد و در معاملات ما بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با افزایش تنش‌های خاورمیانه در چندوقت اخیر، حساسیت بیشتری به حوزه‌های مالی در ایران به‌وجود آمد. این افزایش حساسیت‌ها در راستای اجرای شدیدتر تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران است. ایالات متحده مجموعه‌ای جامع و پویا از برنامه‌های تحریمی علیه ایران را حفظ می‌کند که عمدتا توسط دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (OFAC) و شبکه مبارزه با جرایم مالی (FinCEN) اداره و اجرا می‌شوند. طبق قوانین این دو نهاد حتی اگر یک تراکنش رمزارزی صرفا بین دو نهاد غیرآمریکایی انجام شود، اگر شامل دارایی‌های با منشا آمریکایی (مانند USDT که به دلار آمریکا وابسته است و توسط یک نهاد سازگار با قوانین آمریکا صادر می‌شود) باشد یا به هر نحوی با سیستم مالی ایالات متحده ارتباط پیدا کند، می‌تواند شامل قوانین OFAC قرار بگیرد.
بنیاد تتر که همواره متمرکز بودن و نظارت آن در بازار مورد انتقاد قرار دارد، به صراحت بر تعهد خود به فعالیت شفاف و پایبندی به کلیه مقررات و قوانین دولتی تاکید می‌کند. در نتیجه مستقیم این سیاست‌ها، تتر صراحتا افراد مقیم یا ساکن ایران (در میان لیستی از کشورهای تحریم‌شده دیگر) را از استفاده از پلتفرم Tether.to منع می‌کند. علاوه بر این، کاربران تاییدشده‌ای که متعاقبا در این حوزه‌های قضایی محدودشده قرار گیرند، با محدودیت‌های دسترسی فوری در پلتفرم مواجه خواهند شد.
به همین دلایل، هرچند در سالیان پیش نیز تراکنش‌های تتری کاربران ایران ریسک داشتنند، اما در شرایط اخیر حساسیت بیشتر از پیش شده‌اند و دارایی کاربران در معرض مسدودسازی قرار گرفته است.
ماجرای فریز شدن‌های اخیر با توجه به افزایش تنش‌های خاورمیانه
پس از تحولات اخیر منطقه، مسدودسازی مجموعا ۱۱۲ آدرس کیف پول و به ارزش حدود ۷۰۰ میلون دلار توسط تتر در شبکه‌های ترون (TRON) و اتریوم (Ethereum) مهم‌ترین اتفاق برای بازار کریپتو و بالاخص کاربران ایرانی بوده است.
همانطور که بالاتر به این موضوع پرداختیم، هرچند مسدودسازی‌های پراکنده قبل‌تر نیز رخ داده بود، رویداد اخیر به‌طور صریح و مکرر به تنش‌های اخیر مرتبط است. طبق تحلیل‌های اخیر پلتفرم‌های Dune Analytics و Arkham مسدودسازی اخیر کیف‌پو‌ل‌ها الگوی مشخص و قابل توجهی را نشان می‌دهند. چهل آدرس برتر از نظر ارزش دارایی، همگی در شبکه ترون مستقر بودند. این داده‌ها به شدت نشان می‌دهد که صرافی‌های مرتبط با ایران عمدتا برای نقل و انتقالات وجوه خود به USDT مبتنی‌بر ترون متکی هستند.
منبع: Dune Analytics
از لحاظ تاریخی، بیشتر صرافی‌های ایرانی ترجیحشان استفاده از بلاکچین ترون بوده است؛ به‌طوری که ۶۵ درصد از حجم ورودی در سال ۲۰۲۲ را به خود اختصاص می‌دهد. پایداری شبکه و کارمزدهای پایین‌تر نسبت به شبکه‌های دیگر از جمله اتریوم می‌تواند، دلیل این انتخاب از سمت صرافی‌ها باشد. البته باید به این نکته اشاره کرد، در چند ماه اخیر به دلیل به‌روزرسانی پکترا که روی شبکه اتریوم انجام شد، کارمزدهای انتقال روی این شبکه به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا کرده‌اند.
چه خطراتی کاربران ایرانی را تهدید می‌کند و چه باید کرد؟
زمانی که تراکنش کاربران شناسایی و دارایی آن‌ها مسدود یا فریز شود، افراد دیگر به آن دارایی‌ها دسترسی ندارند و نمی‌توانند آن‌ها را جابه‌جا کنند. علاوه‌بر این خطر وجود دارد که آدرس‌های آن‌ها شناسایی شود و به اصطلاح کیف‌پولشان فلگ شود؛ در این‌صورت، استفاده از همان کیف‌پول برایشان ریسک دارد.
مورد دیگری که اهمیت دارد این است که ما کاربران ایرانی به دلیل قوانین بین‌المللی نمی‌‌توانیم ثبت شکایت یا پیگیری قضایی انجام دهیم. تنها کاری که می‌توانیم و باید انجام دهیم، خودمراقبتی است. برای این کار می‌توان از چندین آدرس و کیف پول برای انتقال تتر استفاده کنیم، به‌صورت مستقیم از پلتفرم‌هایی که آدرسشان فلگ شده است استفاده تتر انتقال ندهیم یا از استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز‌تر مانند دای استفاده کنیم. راهنمای کامل تبدیل دای به تتر را می‌توانید در مقاله زیر مطالعه کنید.
