به گزارش ICTNN، یکی از اهداف مهمی که در دولت سیزدهم دنبال می شود، افزایش سهم اقتصاد دیجیتال در اقتصاد کل کشور است. حمایت از تریبون های داخلی از جمله اقداماتی است که دولت سیزدهم از ابتدای کار بر آن تاکید داشت. با محدودیت های ایجاد شده برای پلتفرم های خارجی، طرح حمایت از پلتفرم های داخلی با جدیت و سرعت بیشتری دنبال شد.
سرانجام در 20 آبان ماه این طرح با عنوان «آیین نامه حمایت از بسترها و کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال» توسط وزیر ارتباطات و وزیر اقتصاد رونمایی شد. این آیین نامه دارای 14 ماده و چند تبصره است و برای اجرای آن وزارت ارتباطات، وزارت امور اقتصادی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت حریم خصوصی، وزارت اطلاعات، وزارت تعاون، کار و بهزیستی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، سازمان برنامه و بودجه کشور، معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور، بانک مرکزی و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران وظایف خود را دارند.
پس از رونمایی از این طرح سوالاتی مطرح شد. «محمد خوانساری» معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران به عنوان رئیس «کارگروه راهبری اجرای مصوبات و حسن اجرای» و رئیس کمیته توسعه پلتفرم‌های دیجیتال به این سؤالات پاسخ داد. گفت و گو با خبرنگار ICTNN
نگاه برخی صاحبان مشاغل و کاربران فضای مجازی به «آیین نامه حمایت از بسترها و کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال» این است که دولت قصد دارد همه کسب و کارها را به بستر بومی مهاجرت کند و این ممکن است ایجاد رانت و حذف برخی از کسب و کارها کند که مشکل ساز است. مبارزه با اقتصاد دیجیتال است. هدف نهایی این آیین نامه چیست؟
از سال گذشته با حکم وزیر ارتباطات به عنوان رئیس کمیته بسترهای اقتصاد دیجیتال منصوب شدم و یکی از مهمترین برنامه‌هایی که دنبال می‌کردیم این بود که چگونه می‌توانیم از بسترهای داخلی، کسب‌وکارها و کاربران نهایی که قصد دارند استفاده کنیم. از این طریق کالا یا خدمات را دریافت کنید. برای حمایت با محدودیت هایی که در دسترسی به 2 پلتفرم خارجی پیش آمد، تدوین طرح حمایت از کسب و کارهای دیجیتال تسریع شد و آیین نامه آن تصویب و ابلاغ شد. پس از اعمال محدودیت ها، این موضوع مهمی نبود که بتوان به آن فکر کرد.
در مواردی دیده ایم که تعدادی از آئین نامه ها طبق برنامه باقی مانده است، این آیین نامه چه سرنوشتی خواهد داشت؟
در تمام دنیا وقتی پای مقررات به میان می‌آید، این عزم مدیران است که نشان می‌دهد برنامه‌ها به همان شکلی که هستند باقی می‌مانند یا قرار است به نتیجه برسند. اگر مسئولان اجرایی طرح و مصوبه ای را جدی بگیرند و اجرا کنند، تغییر آغاز می شود.
این قطعنامه یکی از آن قطعنامه هایی است که از نظر قانونی راه را برای حمایت از توسعه کسب و کارهای دیجیتالی که در پلتفرم های بومی فعال هستند هموار می کند. بر اساس دستور رئیس جمهور و وزیر ارتباطات، سازمان فناوری باید دستگاه هایی را که متولی اجرای این آیین نامه هستند، پیگیری جدی کند. اکنون وظایف مربوط به ادارات و وزارتخانه ها محاسبه و به آنها ابلاغ شده است. اینجانب به عنوان رئیس «کارگروه راهبری اجرای مصوبات و حسن اجرای» پیشرفت وظایف همه دستگاه ها را پیگیری خواهم کرد.
آیا برای کسب و کارهایی که در پلتفرم های خارجی فعال هستند ممنوعیتی وجود دارد؟
خیر این مشاغل می توانند به فعالیت خود ادامه دهند.
از عزم مدیران اجرایی کشور برای رسیدن به این مصوبه صحبت کردیم. عزم مجریان دولت سیزدهم چقدر جدی است؟
این را هم بگویم که حداقل تا کنون ندیده ایم 10 روز کاری از عمر یک مصوبه بگذرد و بالاترین مقام اجرایی کشور آن را پیگیری و مطالبه کند. این فرمان در 19 آبان ماه به امضای رئیس جمهور رسید و سپس به نهادهای مختلف ابلاغ شد. رئیس جمهور یکم آبان ماه در جلسه هیات دولت پیگیری کرد که این طرح چه شد و چقدر پیشرفت داشته است. همچنین به وزیر ارتباطات به عنوان رئیس کارگروه اقتصاد دیجیتال اعلام کردند که موانع پیش روی کسب و کارهای فعال در اقتصاد دیجیتال را بشمارند و با کمک سایر نهادها رفع کنند.
نکته مهمی که در خصوص عزم دولت باید مطرح کنم این است که در این دولت تجربه عملیاتی موفقی داشتیم که مربوط به ایجاد پنجره واحد برای دستگاه هاست که قبل از زمان مقرر اجرایی شد و آماده ارائه شد. خدمات به مردم آیا چیز خاصی در آن قطعنامه نوشته شده که به این سرعت اجرا شده باشد؟ عزم دولت این است که دستگاه ها پنجره خود را راه اندازی کنند و به یک پنجره واحد بپیوندند تا مردم بتوانند با حفظ احترام خدمات مورد نظر خود را در فضای الکترونیکی دریافت کنند.
آیت الله رئیسی وزارت ارتباطات را موظف کرده است تا وضعیت کسب و کارهای اقتصادی دیجیتال را رصد کرده و با سرعت و جدیت موانع احتمالی پیش رو را برطرف کند. نزدیک ترین دستگاه در وزارتخانه برای حل این مشکل سازمان فناوری اطلاعات بود و این ماموریت به ما محول شد. ردیابی برخی از این موانع نیازمند دستورالعمل ها و مقررات جدید است، در حالی که دسترسی به برخی دیگر آسان است. ما نقشه راهی مشابه آنچه برای دولت هوشمند برای دستیابی به این هدف انجام دادیم ترسیم کرده ایم.
نقشه راه چیست؟
اولین قدم این بود که مشخص شود کدام پلتفرم های داخلی مشمول حمایت دولت هستند. در یک هفته کاری 3 شاخص برای شناسایی پلتفرم های داخلی در نظر گرفتیم که می توانند در دسته بسترهای واجد شرایط قرار بگیرند. شاخص هایی مانند میزان پذیرش پلتفرم ها توسط مردم و کسب و کارها و میزان قابل اعتماد بودن آنها از نظر فنی و نرم افزاری.
میزان رضایت مردم از پلتفرم ها را می توان با تعداد نصب هایی که در اپلیکیشن های مختلف دارند بررسی کرد و شاخص دیگر تعداد کاربران فعال ماهانه است. تعداد کسب و کارهای احراز هویت شده در پلتفرم ها، داشتن کانال ها و مسیرهای مختلف برای عرضه محصول نیز از دیگر شاخص های این بخش است.
موضوع دیگر زیرساخت نرم افزاری است، این آیین نامه پلتفرم های مشمول را پلتفرم هایی می داند که دارای خدمات بازار هستند. یعنی مردم می توانند خدمات و کالاهای خود را در آن پلتفرم عرضه کنند و کاربران می توانند آنها را دانلود و استفاده کنند. نباید چنین باشد که پلتفرم ها به مردم خدمات ارائه دهند.
پلتفرم های واجد شرایط به چند دسته تقسیم می شوند. بیشتر آنها شبکه های اجتماعی یا پیام رسان هایی هستند که به نوعی کانال های تبلیغاتی دارند. دسته دوم پلتفرم های چند رسانه ای هستند که کانال خود را در اختیار کسب و کارها قرار می دهند. ما با برگزاری جلسات متعدد به این شاخص ها دست یافتیم و به بنگاه های اقتصادی اعلام کردیم که در بازه زمانی مشخص سایر اسناد بستر خود را به صورت ایمیل برای ما ارسال کنند. این مهم ترین وظیفه وزارت ارتباطات بود که هفته گذشته انجام شد.
مشوق های مالیاتی در این آیین نامه از جمله بندهایی است که کمی مبهم است، جزئیات آن کی اعلام می شود؟
وزارت اقتصاد و سازمان امور مالیاتی طبق مصوبه ای که به آنها ابلاغ شده است اقداماتی که در این زمینه انجام داده اند را اعلام کنند. البته قبل از تصویب طرح و در زمان تدوین آن، در جلساتی که با دستگاه های مختلف از جمله وزارت اقتصاد داشتیم، بررسی کردیم که بندهایی در آیین نامه گنجانده شود که از نظر قانونی قابل اجرا باشد.
انتقاد دیگری که در این زمینه وارد شد، تامین فالوور توسط بستر داخلی برای کسب و کارها است. چگونه این کار انجام می شود؟
این کار در قالب تعریف بسته های تشویقی برای کسب و کارها انجام می شود. هنوز جزئیات آن مشخص نیست، اما در جلساتی که با سکوها برگزار می کنیم، قطعا درباره جزئیات این بند و نحوه انجام آن به جمع بندی می رسیم و آن را اعلام می کنیم.
پیوستن به پلتفرم های داخلی چه فایده ای دارد؟
همانطور که قبلاً گفتم از ابتدای دولت سیزدهم عزم جدی دولت برای ارتقای بسترهای داخلی مطرح شد. انتظار رشد ناگهانی خدمات از این پلتفرم ها نداریم، اما پلتفرم های داخلی 2 مزیت دارند که پلتفرم های خارجی ندارند. ابتدا امکان اتصال پلتفرم های داخلی به سیستم پرداخت کشور وجود دارد که از طریق آن می توان کار مالی انجام داد.
نکته دیگری که بسیار مهم است هویت شخصی است که در فضای مجازی از او خرید می شود. در سکوهای خارجی بارها دیده ایم که فردی که پشت سکو می نشیند مبالغ کم اما زیاد از مردم دریافت می کرده اما در ازای آن کالایی برای آنها ارسال نمی کند. پیگیری قانونی این شکل از کلاهبرداری در بسترهای خارجی عموما ناموفق است، اما در داخل کشور این پیگیری با جدیت انجام می شود.
آیا تعداد پلتفرم های مشمول حمایت دولت محدود است؟
خیر بر اساس شاخص‌های به‌دست‌آمده، به کسب‌وکارها امتیاز می‌دهیم و می‌توانند بر اساس آن حمایت‌های زیادی دریافت کنند. این امر باعث می شود که کسب و کارهایی که امتیازات پایینی دارند سعی کنند با کسب امتیاز خدمات بیشتری دریافت کنند.
آیا بر رفتار کاربران و پلتفرم های ارائه دهنده خدمات برای مهاجرت به پلتفرم بومی نظارت می کنید؟
سکوهای داخلی مسیر خود را طی می کنند و اینطور نیست که در دولت منتظر باشند تا برایشان کار خاصی انجام دهیم. اینکه بگوییم محدودیت‌های موجود باعث شده است تا کسب‌وکارها به پلتفرم‌های داخلی روی بیاورند، باعث می‌شود مردم به رشد پلتفرم‌های داخلی نگاه متفاوتی داشته باشند. از گذشته تاکنون از بسترهای داخلی حمایت نشده است و ما وظیفه داشتیم این موضوع را تسهیل کنیم و برای آن برنامه ریزی کنیم.
به نظر می رسد برخی از بندهای این آیین نامه نیاز به قانون گذاری دارد. این روند چگونه پیش می رود؟
موسساتی که در تدوین این آیین نامه مشارکت داشتند، بر اساس اختیارات قانونی خود، حمایت هایی را اعلام کردند که کمترین قانون را می طلبد و مجوز آنها قبلا صادر شده است. سهم اقتصاد دیجیتال در اقتصاد کل کشور باید حداقل به 10 درصد برسد. یکی از موضوعات مهمی که می تواند دستیابی به این امر را تسهیل کند همین آیین نامه است. برخی از بندهای آن نیز نیازمند آیین نامه اجرایی است که وزیر ارتباطات مکاتبات خود را با دستگاه ها انجام داده تا نماینده تام الاختیار و برنامه وی برای اجرای وظایف محوله به ما اعلام شود. میزان اجرای این آیین نامه و همکاری دستگاه ها را مانند آنچه در ویترین واحد هوشمند دولت رخ داد به مردم، رسانه ها و مسئولان کشور اعلام می کنیم.
آیا ضمانت اجرایی برای انجام وظایف دستگاه ها وجود دارد؟
ما 2 سازوکار داریم که عزم نهادها و وزارتخانه ها را برای اجرای این آیین نامه جدی تر کنیم. اولین قدم این است که نمایندگان بخش های مختلف برنامه خود را به کارگروه تحویل دهند. ابتدا گزارش عملکرد ماهانه و نرخ مشارکت دستگاه ها را به کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال که تاریخ اول 19 آذرماه است تحویل می دهیم.
همچنین با دستور رئیس جمهور وزیر ارتباطات موظف است روند پیشرفت پروژه را به دولت ارائه کند که این نیز سازوکار دیگری برای پیگیری اجرای این طرح است. بخش دیگر و به نظر ما مهمترین بخش، نظارت مردمی است. مثل اتفاقی که برای دولت هوشمند افتاد، ما از همکاران رسانه ای و صدا و سیما کمک می گیریم و می گوییم برای اجرای بند خاصی تا اینجا پیش رفته ایم، وزارتخانه ای همکاری نمی کند، از آن به بعد باید مطالبات عمومی مطرح و پیگیری شود. .
