امروزه فضای مجازی به جزئی جدانشدنی از زندگی مردم تبدیل شده و تمامی ابعاد و عرصه های زندگی بشر را با شتابی سریع تحت تاثیر قرار داده است. بنابراین شناخت ماهیت این فضا و شناخت شرایط و الزامات تبدیل شدن به یک بازیگر شایسته در این عرصه اولین قدم است و هرگونه بی تفاوتی و بی توجهی نسبت به این پدیده آسیب ها و آسیب های خطرناکی را برای جامعه به همراه خواهد داشت.
به گزارش ICTNN، به گفته کارشناسان، فضای مجازی به همان اندازه مفید است که در صورت استفاده نادرست از آن آسیب های جدی و خطرناکی برای خانواده ها به ویژه روابط بین اعضا و فرزندان وارد می کند و به گفته کارشناسان و آسیب شناسان، درصد وابستگی به شبکه های اجتماعی را در پی دارد. شبکه ها میزان ارتباطات خانوادگی و جرایم رایانه ای را افزایش می دهند.
به همین دلیل تقریباً در همه کشورها فضای مجازی با قوانین خاصی اداره می شود و حاکمیت فضای مجازی با اعمال محدودیت یکی از مواردی است که تاکنون از بسیاری از آسیب ها جلوگیری کرده است. در حالی که همه کشورهای دنیا به ویژه کشورهای غربی که در آنها ایده آزادی کامل فضای مجازی وجود دارد، با قوانین محدودکننده اداره میشوند، این مهم در ایران گاه مورد غفلت قرار میگیرد.
حاکمیت فضای مجازی چیست؟
در تبیین حکمرانی باید گفت که تنظیم روابط به منظور تضمین حقوق مردم و افراد که در قانون اساسی در فضای سنتی تعریف شده است و اعضای یک جامعه دارای قوانین و مقرراتی در زمینه تجارت، سرگرمی، تحصیل و حضور در فضاهای مختلف، روابط در این محیط ها. ضابطه مند است و حقوق مردم، دولت، بنگاه ها و فعالان اقتصادی مشخص است، اما حکمرانی در فضای مجازی که همه این فعالیت ها انجام می شود متفاوت است و نیاز است. روابط ایجاد شده در آنجا را تعریف و مدیریت کنید.
در فضای سنتی مردم می دانند چگونه و کجا باید فعالیت کنند و به حقوق خود واقف هستند، اما در فضای مجازی این مرزها در حوزه های مختلف مانند ارزهای رمزنگاری شده مشخص نیست و اگر این حوزه قانونی شود، فرصتی است. برای مردم همچنین در صورت تنظیم این فضا، افراد می توانند با خیال راحت فعالیت کنند و در صورت کلاهبرداری، امکان پیگیری و ساماندهی فراهم می شود.
اما با وجود رصد این موضوع در کشورهای دیگر، ممکن است این سوال پیش بیاید که آیا در حال حاضر کشور بر فضای مجازی حاکم است یا خیر؟ چندی پیش سید محمد امین آقامیری، رئیس مرکز ملی فضای مجازی در توضیح این موضوع گفت: کشور در فضای مجازی حکمرانی دارد اما باید توسعه یابد و مانند مجلس که سیاست گذاری در آن کامل نیست، در این فضا نیز. ، مسائل به سرعت تکامل می یابند و تغییر می کنند. به نظر می رسد که حکومت در آنجا پیچیده تر، مستمر و در حال تغییر است و خوشبختانه ما در حال پیشرفت هستیم.
وی خاطرنشان کرد: فضای مجازی مصادیقی دارد که هرکدام از آنها نیاز به سطح مشخصی از قوانین دارد، به عنوان مثال در اخبار جعلی باید سیاست ها و قوانین جدیدی متفاوت از فضای سنتی تدوین می شد یا در بحث ساماندهی بسترها. و حتی چند سوال خاص در مورد آن. مایه تاسف است که آنها قانون و تعریفی نداشتند و ما مجبور شدیم آنها را از ابتدا برای کشور تعریف و تدوین کنیم.
آقامیری تاکید کرد: سند راهبردی کشور در حوزه فضای مجازی نقش مهمی در اداره این فضا خواهد داشت. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت امور خارجه، فرماندهی انتظامی فرج جمهوری اسلامی ایران و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از جمله نهادهای فعالی هستند که بسیاری از موارد را ارسال کرده اند. مدارک مورد نیاز آنها و در حال حاضر در حال بررسی و پیشرفت بقیه هستند. تعدادی از این اسناد هم اکنون در کمیسیون های عالی مربوطه مرکز ملی فضای مجازی در حال بررسی نهایی است.
حاکمیت فضای مجازی از دیدگاه مسئولین
در همین راستا دولت چهاردهم با توجه به اهمیت این موضوع از ابتدای شروع کار خود این موضوع را در دستور کار خود قرار داده است و در روزهای اخیر چند تن از مسئولان نیز در این خصوص اظهار نظر کرده اند. همچنین هفته گذشته رهبر معظم انقلاب اسلامی در اولین دیدار رئیس جمهور و دولت چهاردهم به موضوع فضای مجازی پرداختند. وی گفت: امروزه فضای مجازی دیگر مجازی نیست، بلکه واقعیت در حال توسعه در زندگی مردم است. بنابراین باید قانون در فضای مجازی وجود داشته باشد.
وی تعبیر قبلی خود از فضای مجازی کشور را تنبلی ناشی از عدم حاکمیت قانونی خواند و گفت: اگر در این زمینه خلاء قانونی دارید، قانون مورد نیاز را ایجاد کنید و کارهای ناشی از آن را در دست بگیرید، مانند همه در جهان این کار را جدی انجام می دهد. همانطور که اکنون مشاهده می کنید، فرانسوی ها این فرد را به دلیل نقض قوانین خود دستگیر کردند.
وی تاکید کرد: تخطی از حاکمیت پذیرفتنی نیست، کشور در اختیار شماست و شما در قبال آن وظیفه و رسالت دارید و نباید اجازه دهید که حکومت شما را زیر پا بگذارند.
البته این موضوع در برنامه های سیدستار هاشمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات موضوع مهمی محسوب می شد. وی در جلسه معارفه و معارفه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در سخنانی موضوع حاکمیت فضای مجازی را مطرح کرد و گفت: دغدغه اصلی من احیای حکمرانی در فضای مجازی است.
آیا باید منتظر قانون مدون در فضای مجازی باشیم؟
در ادامه مسعود مزیکیان در اولین گفت و گوی تلویزیونی با مردم درباره سیاست دولت در زمینه حاکمیت حقوقی فضای مجازی توضیح داد که باید با وزیر ارتباطات، شورای عالی فضای مجازی و شورای عالی امنیت ملی بنشیند و در مورد آن صحبت کند. بر اساس داده ها، بستری برای آسایش مردم در مسائل فرهنگی و تضمین تجارت و علم ایجاد کنید.
وی در پاسخ به این سوال که آیا مردم منتظر قانون مدون هستند؟ گفت: به امید خدا این کار را می کنیم. البته پس از این گفتگو رئیس جمهور در پیامی که در شبکه اجتماعی شورای عالی فضای مجازی نوشت به مردم وعده داد.
ICTNN
تیم تحرریه شبکه خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات