هویت دیجیتال واحد می‌تواند به فاجعه ختم شود!

نکات مهم خبر

• ویتالیک می‌گوید مدل «یک نفر – یک هویت» می‌تواند ناشناس‌بودن را از بین ببرد و کاربران را در برابر اجبار و کنترل آسیب‌پذیر کند.
• در شرایط بحرانی، دولت‌های متخاصم می‌توانند با ساخت هویت‌های جعلی، سیستم‌های غیرمتمرکز را از درون مختل کنند.
• بوترین عقیده دارد که مدل «هویت چندلایه» با تأکید بر انعطاف‌پذیری، انتخاب کاربران و نبود مرجع واحد می‌تواند آینده‌ای امن‌تر برای فضای بلاک‌چین رقم بزند.

ویتالیک بوترین، هم‌بنیان‌گذار اتریوم، بار دیگر نسبت به شیوه مدیریت هویت در فضای بلاکچین ابراز نگرانی کرده و از جامعه کریپتو خواسته که از راه‌حل‌های یکپارچه برای هویت دیجیتال فاصله بگیرد.

در پستی که در تاریخ ۲۸ ژوئن منتشر شد، بوترین توضیح داد که فناوری «اثبات بدون افشا» یا همان Zero-Knowledge (ZK) پیشرفت چشمگیری در حفاظت از حریم خصوصی ایجاد کرده؛ اما می‌تواند خطرات جدیدی به همراه داشته باشد.

نقاط ضعف هویت دیجیتال مبتنی بر ZK

فناوری ZK این امکان را می‌دهد که افراد ویژگی‌های شخصی خود را بدون فاش کردن داده‌های اصلی تأیید کنند. این فناوری در حال حاضر در پروژه‌هایی مانند World ID متعلق به Worldcoin مورد استفاده قرار گرفته است.
با این حال، بوترین هشدار می‌دهد که صرفاً قرار دادن یک شناسه سنتی در لایه ZK، آسیب‌پذیری‌های اصلی سیستم‌های هویتی را از بین نمی‌برد.

او یکی از بزرگ‌ترین خطرات این مدل را تمایل به اجرای سیستم «یک هویت برای هر فرد» دانست. به گفته او، چنین مدلی می‌تواند مزایای ناشناس‌ماندن را از بین ببرد و زمینه‌ساز فشار و اجبار شود.

بوترین افزود:

در عمل، سطح ناشناس‌بودنی که چنین سیستم‌هایی ایجاد می‌کنند، احتمالاً کمتر از وضع فعلی است؛ بنابراین، در سیستم هویتِ یک‌نفر – یک‌شناسه، حتی اگر با ZK مخفی شده باشد، ممکن است عملاً به سمتی برویم که تمام فعالیت‌های شما زیر یک هویت عمومی واحد قرار بگیرد.

او همچنین به محدودیت‌های عملیاتی این سیستم‌ها اشاره کرد – مثلاً اینکه کارت‌های شناسایی صادرشده توسط دولت‌ها نمی‌توانند افراد بدون تابعیت را پوشش دهند. همچنین، استفاده از اطلاعات بیومتریک هم می‌تواند به‌راحتی جعل یا مورد سوءاستفاده قرار گیرد – به‌ویژه در موقعیت‌های حساسی که امنیت بالا اهمیت دارد.

بوترین هشدار داد که در بدترین حالت، دولت‌های متخاصم می‌توانند هویت‌های جعلی بسازند و سیستم‌های غیرمتمرکز را از درون مختل کنند.

پیشنهاد بوترین: هویت چندلایه و غیرمتمرکز

برای مقابله با این مشکلات، بوترین یک مدل «هویت چندگانه» یا Pluralistic Identity پیشنهاد می‌دهد که بر پایه انعطاف‌پذیری و عدم تمرکز استوار است. در این مدل، هیچ نهاد یا مرجع واحدی برای صدور هویت وجود ندارد.

او توضیح داد:

منظورم از هویت چندگانه، سیستمی است که در آن هیچ مرجع واحدی برای صدور هویت وجود ندارد – نه فرد، نه نهاد، نه پلتفرم.

بوترین افزود که هویت چندگانه می‌تواند دو شکل داشته باشد:

• نوع اول، صریح و روشن است – یعنی هویت افراد بر پایه اعتماد اجتماعی و تأیید متقابل در جامعه شکل می‌گیرد. پروژه‌هایی مثل Circles از همین مدل استفاده می‌کنند، جایی که کاربران بر اساس ارتباطاتشان، همدیگر را تأیید می‌کنند.
• نوع دوم، ضمنی است – یعنی افراد از راه‌های متنوعی مثل ایمیل، شبکه‌های اجتماعی یا کارت ملی می‌توانند وارد سیستم شوند. هدف این مدل هم این است که وابستگی بیش‌ازحد به یک نوع هویت خاص از بین برود.

گراف هویت حلقه‌ها | منبع: ویتالیک بوترین

بوترین می‌گوید این رویکردِ چندلایه، به طور ذاتی مقاوم‌تر است. در چنین مدلی، فردی که ویژگی‌های بیومتریک او آسیب دیده همچنان می‌تواند پاسپورت داشته باشد و کسی که مدرک شناسایی دولتی ندارد هم می‌تواند با تأییدهای اجتماعی هویت خود را اثبات کند.

اما او هشدار می‌دهد که تمام این مزیت‌ها زمانی از بین می‌رود که یک سیستم خاص بیش از حد مسلط شود.

در نهایت، پیام اصلی بوترین کاملاً روشن است:

به‌جای دنبال‌کردن یک هویت دیجیتال جهانی و واحد، جامعه کریپتو باید به دنبال ساختن سیستم‌هایی باشد که پیچیدگی، تنوع، و انتخاب کاربران را به رسمیت بشناسند.

او باور دارد که تنها با این رویکرد می‌توان در آینده‌ی غیرمتمرکز، هم حریم خصوصی را حفظ کرد و هم امکان حضور برابر را برای همه فراهم آورد.