از فیشینگ تا دیپ‌فیک: تحول کلاهبرداریهای سایبری در عصر هوش مصنوعی

کلاهبرداران با سوءاستفاده از این فناوری، هویت افراد مشهور، مدیران ارشد شرکت‌ها و حتی نزدیکان شما را جعل می‌کنند و از اعتماد عمومی به عنوان ابزاری برای اجرای حملات سایبری استفاده می‌نمایند. این شیوه کلاهبرداری به‌طور گسترده در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و هر فردی ممکن است هدف آن قرار گیرد.

 

دیپ‌فیک چیست؟

دیپ‌فیک‌ها، ویدیوها یا فایل‌های صوتی تقلیدی هستند که با استفاده از هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و تکنیک‌های دستکاری چهره و صدا ساخته می‌شوند. مجرمان با ترکیب تصاویر، ویدیوها یا نمونه‌های صوتی واقعی، محتوای جعلی اما متقاعدکننده تولید می‌کنند که در آن افراد به گفتن یا انجام کارهایی نمایش داده می‌شوند که هرگز در واقعیت رخ نداده است.

این فناوری به مجرمان کمک می‌کند تا اعتماد قربانیان را جلب کرده و زمینه را برای کلاهبرداری فراهم کنند. برای مثال، ممکن است یک ویدیوی دیپ‌فیک، مدیرعاملی را نشان دهد که دستور انتقال وجه می‌دهد، یا فردی از خانواده‌تان را به شکلی باورپذیر به نمایش بگذارد تا شما را به افشای اطلاعات حساس ترغیب کند.

 

دیپ‌فیک چگونه ساخته می‌شود؟

برای تولید یک دیپ‌فیک، داده‌های زیادی مورد نیاز نیست. امروزه حجم عظیمی از محتوای صوتی و تصویری از روش‌های زیر در دسترس عموم قرار دارد:

•  پست‌های شبکه‌های اجتماعی

•  وبسایت‌های رسمی شرکتها

•  کلیپ‌های خبری و مصاحبه‌های آنلاین

•  پادکست‌ها و فایل‌های صوتی ضبط‌ شده

هوش مصنوعی با تحلیل این داده‌ها می‌تواند دیپ‌فیک‌هایی بسازد که تشخیص آنها از محتوای واقعی تقریباً غیرممکن است. برخلاف ایمیل‌های فیشینگ که معمولاً دارای اشتباهات املایی یا عبارات نامتعارف هستند، دیپ‌فیک‌ها بسیار پیشرفته‌تر عمل می‌کنند.

 

نشانه‌های هشداردهنده دیپ‌فیک

برای شناسایی جعل عمیق، به این موارد توجه کنید:

ناهماهنگی در حرکات صورت: مانند عدم تطابق حرکات لب با صدا یا غیرطبیعی بودن حرکات چشم.

تار بودن جزئیات: مانند موها، گوش‌ها یا بخش‌هایی از صورت که به‌صورت ناهمگون پردازش شده‌اند.

افت کیفیت تصویر یا صدا: تغییر ناگهانی در وضوح یا یکنواخت و مصنوعی بودن صدا.

شهود شخصی: اگر چیزی غیرعادی یا “بیش از حد خوب” به نظر می‌رسد، احتمالاً واقعی نیست.

 

اقدامات ضروری در صورت مواجهه با دیپ‌فیک

اگر فکر می‌کنید قربانی جعل عمیق شده‌اید، این مراحل را دنبال کنید:

۱. گزارش به مراجع قانونی: با پلیس محلی یا واحد جرایم سایبری تماس بگیرید.

۲. اطلاع‌رسانی به نهادهای مرتبط: در صورت تأثیرگذاری بر امور مالی یا شغلی، بانک، کارفرما یا سازمان‌های مربوطه را مطلع کنید.

۳. مستندسازی: از ویدیو، پیام‌ها و هرگونه مدرک مرتبط نسخه پشتیبان تهیه کنید.

۴. آگاه‌سازی اطرافیان: خانواده، دوستان و همکاران خود را در جریان بگذارید تا از گسترش فریب جلوگیری شود.

۵. هشدار عمومی: در صورت لزوم، در شبکه‌های اجتماعی با ذکر هشدار، از انتشار بیشتر آن جلوگیری کنید.

هرگز تسلیم باج‌گیری نشوید! تجربه نشان داده که پاسخ دادن به خواسته‌های مجرمان، آن‌ها را متوقف نمی‌کند. هرچه سریع‌تر اقدام کنید، شانس بیشتری برای کاهش آسیب‌های مالی و حفظ اعتبار خود خواهید داشت.

با افزایش آگاهی و دقت، می‌توان از تبدیل شدن به قربانی این فناوری خطرناک جلوگیری کرد.