کلاهبرداران چگونه از رمزارزها سواستفاده می‌کنند؟

ارز دیجیتال یا Cryptocurrency یک فرم از پول الکترونیکی است که به منظور امنیت بیش‌تر، حذف واسطه‌ها و ناشناس بودن طراحی شد و همانطور که بارها گفته شده، ارزهای دیجیتال از یک فناوری غیرمتمرکز استفاده می‌کنند که به کاربران امکان پرداخت امن و ذخیره پول را بدون نیاز به ثبت‌نام یا استفاده از بانک‌ها و سازمان‌های واسطه می‌دهند. یعنی برای انتقال این ارز نیازی به بانک نیست و افراد می‌توانند مستقیماً این ارزها را به یکدیگر منتقل کنند. 

به گزارش ایتنا از ایسنا، اکثر ارزهای دیجیتال روی پایگاه داده توزیع شده‌ای به نام بلاک‌چین اجرا می‌شوند و بیش‌تر واحدهای اصلی آن توسط یک فرآیند به نام استخراج یا ماین تولید می‌شوند. رمز ارز تقریبا نزدیک به ۱۳ سال است که به عنوان نوع دارایی  دیجیتال در دنیا مورد توجه جدی قرار گرفته است؛ در گذشته البته در بحث دارایی، دارایی‌های نامشهود را داشته‌ایم که می‌توان به نرم افزارها و سرمایه‌های فکری افراد و شرکت ها اشاره کرد. اما با رشد تکنولوژی بلاکچین گونه خاصی از دارایی‌ها خلق شد که به آن دارایی دیجیتال گفته می‌شود و اینها دقیقا مانند سایر دارایی‌ها (طلا، ملک و …) است و دارندگان، درواقع مالک هستند که معروف‌ترین این دارایی‌ها، بیت کوین و اتریوم است.  

گفته شده فلسفه اصلی رمزارزها مبتنی بر تمرکززدایی است؛ به این معنا که فضایی نوین را در حوزه پولی و سایر حوزه‌ها تصویر می‌کند که به جای آنکه یک مرکز مبدأ اعتماد مردم مانند نهادهایی همچون بانک‌های مرکزی داشته باشیم، جایگزین آن و برمبنای آنچه مردم به آن اقبال دارند، ارزشی ارائه شود. در این فضا نهادهایی که مردم برای حل مشکلشان به آن مراجعه می کنند، مانند بانک مرکزی بیشترین حوزه‌هایی هستند که مورد هدف قرار می‌گیرند. هر پولی که در هر کشوری تبادل می‌شود، به اعتبار بانک مرکزی آن کشور ارزش می‌یابد؛ به بیان بهتر در صورتی که بانک‌های مرکزی نباشند، تمام اسکناس‌های رایج، سکه‌ها و سایر موارد مرتبط از ارزش ساقط می‌شوند.

اما این پدیده نو ظهور می‌تواند مانند هر تکنولوژی جدید دیگری که آسیب‌های خود را دارند، خطرات و مشکلات احتمالی در خود داشته باشند، به طور مثال در معاملات مسکن ممکن است مشکلاتی مانند کلاهبرداری ایجاد شود، در این زمان نمی‌گوییم که ملک یا مسکن مشکل دارد اما در فضای رمزارزها به دلیل نوظهور بودن آن و اینکه بسیاری از افراد علاقه‌مند، تصور می‌کنند می‌توانند به سرعت ثروتمند شوند، ممکن است مورد کلاهبرداری قرار بگیرند و از این حس افراد سوءاستفاده کنند. بنابراین آسیب‌های آن به این صورت است. در غیر این صورت شبکه بلاکچین و دارایی‌های دیجیتال و آن‌هایی که دارای پشتوانه هستند و یک کسب و کار حرفه‌ای و جدی در پشت آن‌ها قرار دارد، آسیبی را متوجه جامعه و افراد نمی‌کنند.

اما این حس که افراد از دیگرانی که وارد این عرضه شدند، عقب مانده‌اند و می‌خواهند به آنها برسند، هم ممکن است آسیب‌زا باشد. بنابراین، افرادی که این بازار و فناوری را نمی‌شناسند، بدون اطلاع از ارزش واقعی این رمزارزها تنها دریافت آن‌ها را ملاک قرار می‌دهند و بعضا گرفتار می‌شوند. لذا دانستن مخاطرات رمزارزها موضوع بسیار مهمی است. 

شایع‌ترین جرم حوزه رمزارزها، این است که مردم ناآگاه به برخی افراد اعتماد می‌کنند و مبلغی به آن‌ها می‌دهند تا برایشان رمزارز بخرند. برخی از این کلاهبرداران و کارشناسان جعلی پس از دریافت پول اصلا رمزارزی نمی‌خرند و ناپدید می‌شوند. عده دیگری نیز رمز ارز می‌خرند و رمز کیف پول مردم را نزد خود نگه می‌دارند و بعد از مدتی کیف پول را تخلیه می‌کنند. در کنار سایر مشکلات و خطرات این حوزه، هک شدن کیف پول ها یا حساب های کاربری در صرافی‌ها شاید مهم ترین خطر این حوزه باشد. بنابراین هرکس وارد این حوزه می‌شود باید بداند که با چنین تهدیداتی هم روبه‌روست؛ فرایند رسیدگی به این جرائم نیز در پلیس فتا بسیار پیچیده است زیرا بسیاری از مجرمین خارج از کشورند و هویتی وجود ندارد و این پرونده‌ها عمدتا بین المللی می‌شود.

در همین رابطه چندی پیش رئیس پلیس فتای فراجا از نوعی کلاهبرداری در حوزه رمزارزها خبر داده و گفته شد جرایم برپایه رمز ارزها شامل کلاهبرداری، سرقت، تقلب، پول‌شویی و فعالیت‌های غیرقانونی دیگر است و مهمترین شگردهای کلاهبرداری در این حوزه، طرح های “پانزی” برای کلاهبرداری صرافی‌های آنلاین ارز دیجیتال است. امروزه بسیاری افراد و حتی صرافی‌های ارز دیجیتال با ایده‌هایی کلاهبردارانه که به طرح “پانزی” مشهور است با وعده سودهای بسیار هنگفت و وسوسه انگیز اقدام به جذب سرمایه افراد مبتدی می‌کنند.

 در این ترفند کلاهبردارانه، فرد کلاهبردار عموما طعمه های خود را از میان افرادی که آگاهی چندانی از بازار سرمایه و ارزهای دیجیتال ندارند انتخاب کرده و به آنها وعده می‌دهد که چنانچه سرمایه‌های خود را در اختیار او قرار دهند می‌تواند با آن‌ها ارز دیجیتال خرید و فروش کرده و سود تضمین شده قابل توجهی به این افراد بپردازد.

نکته قابل توجه این است که در این خصوص هیچگونه فعالیت اقتصادی در میان نیست؛ این افراد تنها با تبلیغات فریبنده اقدام به جلب اعتماد و جذب سرمایه افراد ناآگاه کرده و برای اعتمادسازی تا مدتی هم با استفاده از پول افراد جدید به سرمایه گذاران قدیمی‌تر سود پرداخت می‌کنند و این باعث ترغیب بیشتر افراد به این سرمایه گذاری می شود اما سرانجام وقتی سرمایه گذار جدیدی یافت نشد یا حجم سرمایه به حد قابل توجهی رسید، کلاهبردار که می تواند شخص یا حتی یکی از صرافی‌های ارز دیجیتال کلاهبردار باشد سرمایه ها را به یغما برده و فرار می‌کند.  

متاسفانه به دلیل نو ظهور بودن بازار ارزهای دیجیتالی و خاصیت ناشناس ماندن طراحان کلاهبرداری در فضای مجازی هیچ رد و نشانی از کلاهبردار یا کلاهبرداران یافت نمی‌شود و این فرصت نابی برای کلاهبرداری صرافی‌های آنلاین ارز دیجیتال محسوب می‌شود. استخراج ارزهای دیجیتال معمولا بسیار هزینه‌بر بوده و تجهیزات ویژه می طلبد و همین امر این موضوع را تبدیل به راهی برای کلاهبرداری صرافی‌های آنلاین ارز دیجیتال کرده است، تبلیغات گسترده‌ای با عناوین کسب درآمد عالی با استخراج ارز، اجاره دستگاه استخراج بیت کوین در فضای مجازی وجود دارد.

در این ترفند کلاهبردارانه معمولا همه چیز از یک سوال ساده آغاز می‌شود، آیا در مورد استخراج ارز چیزی می دانید؟ فارغ از پاسخ کاربر به وی وعده داده می‌شود که با استخراج ارز می تواند به راحتی و در مدت کوتاه سودی سرشار کسب کند، حتی ابزاری برای سنجش سود احتمالی در اختیار وی می گذارند و بسیاری افراد نا آگاه وقتی می بینند در مدت کوتاه ممکن است سودی این چنین عالی کسب کنند، فریفته شده و به هوای استخراج ارز یا سرمایه گذاری در پروژه تامین دستگاه استخراج ارز و یا ربات تلگرامی دریافت ارز اقدام به سرمایه گذاری می‌کنند اما این روش نیز در واقع یک طرح پانزی است که نهایتا منجر به برباد رفتن سرمایه افراد بسیار و فرار کلاهبرداران می‌شود.

در این زمینه بارها پلیس فتای تهران به هموطنان در خصوص حوزه رمز ارزها توصیه و تاکید کرده فریفته عناوین جذاب تبلیغاتی نشوند، حتی ذکر نام این وب سایت ها در سایت های معتبر دلیل بر وجاهت آن‌ها نیست، اگر افرادی قصد فعالیت در این حوزه را دارند ابتدا تمام جوانب امر را سنجیده و به خصوص از وجود و صحت فارم (مزرعه) استخراج اطمینان کامل حاصل کرده و با آگاهی کامل پا در عرصه  سرمایه گذاری ارز های دیجیتال بگذارید تا در دام کلاهبرداری صرافی‌های آنلاین ارز دیجیتال نیفتند. 

بر این اساس، صرافی های ارز دیجیتال کلاهبردار معمولا راه‌های گوناگونی برای سودجویی و کسب درآمد در پیش می گیرند، اما شایع‌ترین شیوه کلاهبرداری صرافی‌های آنلاین ارز دیجیتال سوءاستفاده از نام سایت‌ها و کیف پول‌های معتبر و اقدام به جعل کیف پول و درگاه واریز ارز است. راهکارهای پیشگیرانه برای پیشگیری از وقوع اینگونه جرایم شامل توسعه قوانین و مقررات دقیق برای کنترل و نظارت بر فعالیت‌های رمز ارزی، ارائه آموزش‌های لازم به کاربران درباره ریسک‌های مرتبط با رمز ارز و نحوه پیشگیری از جرایم، توسعه فناوری‌های امنیتی و رمزنگاری برای حفظ امنیت و حریم خصوصی کاربران و همچنین افزایش همکاری بین سازمان‌های نظارتی و صنعت رمز ارز برای کنترل و پیشگیری از جرایم مرتبط با رمز ارز است.

بنابراین از فعالان این حوزه درخواست شده رمز کیف پول خود را محرمانه نگه دارند، از صرافی‌های معتبر و شناخته شده خرید کرده و قبل از فعالیت در این حوزه حتما با افراد آگاه مشورت داشته باشند. همچنین فریب هویت‌های مجازی در شبکه‌های اجتماعی را نخورند و به تبلیغات اغوا کننده در این حوزه توجه نکنند.

از نظر روانشناسی شاید طمع باعث می‌شود تا افراد به این بازارها کشیده شوند و برخی نیز به علت خوش بینی برای کسب سود بیشتر اعتماد می‌کنند و سرمایه خود را از دست می‌دهند. برای ورود به بازار رمزارزها دانش زیادی در زمینه‌های امنیتی، تحلیل بازار اقتصادی و فناوری اطلاعات نیاز است و اگر افراد دارای این دانش نیستند از ورود به آن به شدت پرهیز کنند.