نقش بسترهای داخلی در جلوگیری از بازگشت به فیلترینگ

جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی که چهارم دی ماه به ریاست دکتر «مسعود مزیکیان» برگزار شد، مصوباتی داشت که از جمله آنها می توان به رفع فیلتر دو اپلیکیشن «واتس اپ» و «گوگل پلی» اشاره کرد.

مصوبات جدید شورای سیاست گذاری درباره حکمرانی مجازی این کشور، در میان مواضع انتقادی یا حمایتی که در پی داشت، سوالاتی را برای بسیاری از کاربران ایجاد کرد فضای مجازی و شهروندان سوالات خود را از جمله اینکه چرا باید دسترسی به این پیام رسان ها و اپلیکیشن ها در کشور ما محدود یا مسدود شود، مطرح کردند.

یکی از مزایای حذف فیلتر اخیر این است که می تواند سهم پیام رسان های دیگری مانند تلگرام را که ممکن است برای آنها انحصار ایجاد کند کاهش دهد و بخشی از بازار خود را به خود اختصاص دهد.در این رابطه پژوهشگر ICTNN گفت وگویی با «ابوالقاسم رجبی» کارشناس فناوری اطلاعات شرح سوالات و پاسخ ها را می توانید در زیر بخوانید:

پس از مدت ها و برای اولین بار فیلترهای گوگل پلی و واتس اپ حذف شدند. آیا قبلا سابقه تعمیر فیلتر را داشته ایم؟

بله، ما سابقه تعمیر فیلتر را داشته ایم. این اتفاق هم در سرویس های داخلی و هم در سرویس های خارجی افتاده است. یکی از نزدیک ترین موارد، اپلیکیشن «دیسکورد» بود که در دولت قبل فیلتر نشده بود و نمونه دیگر شبکه اجتماعی «کلاب» بود که یک بار فیلتر و سپس رفع فیلتر شد. برخی از انواع کسب و کارها فیلتر و بدون فیلتر بودند.

رفع فیلتر این دو مورد آخر چه فایده ای برای مردم و کاربران فضای مجازی دارد؟

این رویداد قطعا مزایای خود را داشته است. یکی از این مزایا این است که از این پیام رسان ها می توان برای ارتباطات بین المللی استفاده کرد و مردم می توانند از قابلیت های این پیام رسان ها برای ارتباطات بین المللی استفاده کنند. همین طور چون برخی از پیام رسان های داخلی دچار مشکل شدند، این فرصت باعث می شود حجم تقاضا تقسیم شود و بتوانند تا حدودی مشکلات خود را حل کنند و خدمات پایدارتری به مردم ارائه کنند.

یکی دیگر از مزیت های رفع فیلتر این است که می تواند سهم پیام رسان های دیگر مانند تلگرام را کاهش دهد که ممکن است برای آنها انحصار ایجاد کند و بخشی از بازار خود را به خود اختصاص دهد و تعادل را در بازار پیام رسان ایران بهبود بخشد. اینطور نیست. که یک پیام رسان غالب وجود دارد. مزیت این کار می تواند بازگرداندن تعادل بین بازیگران باشد.

وزارت ارتباطات و دولت چهاردهم رویکرد خود را برای فیلترینگ «گام به گام» و با «اجماع اجماع» اعلام کرده اند. این رویکرد چه پیامدهایی می تواند داشته باشد؟

یکی از تاکیداتی که در سیاست های کلی وجود دارد این است که هیچ پیام رسان انحصاری نشود و انحصار در خدمات کاهش یابد.

رویکرد گام به گام و اجماع‌سازی اتفاقی فرخنده است و اگر به ملاحظات توافق و اجماع‌سازی پایبند باشیم، می‌تواند به یک رویه مثبت در کشور و سیاست‌گذاری تبدیل شود. یکی از تاکیداتی که در سیاست های کلی وجود دارد این است که هیچ سرویس پیام رسان نباید فعال انحصاری شود و اگر فیلترها به گونه ای برداشته شود که بازیگر انحصاری شکل نگیرد و از انحصار در خدمات کاسته شود و به صورت پلکانی. ، اگر این اتفاق بیفتد، تأثیر مثبت دارد

اگرچه هدف دولت رفع و کاهش نیاز به استفاده از فیلترشکن است، اما مشکلاتی که مردم با آن دست و پنجه نرم می کنند همچنان پابرجاست و این دو سرویس اینترنتی در شرایط فعلی چندان مورد استقبال نبودند و حذف فیلترهای آنها باعث شد. تفاوت زیادی در میزان استفاده از فیلتر شکن. ایجاد به همین دلیل می توان گفت این دو اقدام انجام شده در مرحله اول را نمی توان تحقق وعده دولت در خصوص عدم نیاز به استفاده از فیلترشکن و مبارزه با استفاده بی رویه از فیلترشکن ها دانست.

مردم می پرسند چرا این ابزارها قبلا فیلتر شده و اکنون فیلتر نشده است؟

دلیل فیلتر شدن این سرویس ها در گذشته به دلیل ناآرامی های سیاسی و نقشی بود که این تریبون ها در سازماندهی اعتراضات آن زمان و البته موقت داشتند. در ادامه این بحث، شرایط تغییر کرده و نابسامانی ها برطرف شده و جامعه دیگر ملتهب نیست، بنابراین باید فیلتر برداشته شود. اما تصمیم در این مورد مورد مناقشه قرار گرفت.

اگرچه یکی از اهداف دولت رفع نیاز به استفاده از فیلترشکن است، اما دو اپلیکیشن بدون فیلتر در شرایط فعلی چندان مورد استقبال قرار نگرفتند، بنابراین رفع انسداد آن ها تفاوت زیادی در میزان استفاده از فیلترشکن ایجاد می کند.

از یک سو، برخی افراد معتقدند که این پلتفرم ها می توانند در شکل گیری و ایجاد نارضایتی در آینده نقش داشته باشند، همانطور که قبلاً در ناآرامی ها نقش منفی داشتند. زیرا در هر صورت سیاست های اعمال شده توسط صاحب پلتفرم با هدف تضعیف سیستم بوده و همچنان ادامه خواهد داشت. از این منظر، این بسترها هم با تبلیغ محتوای هدفمند و هم با حذف امکان گردش صحیح و صحیح اطلاعات، قابلیت اعمال سلیقه سیاسی و به اصطلاح جریان سازی را دارند و همچنان می توانند باعث ناآرامی و اعتراض شوند.

با توجه به اینکه رفع فیلتر یکی از وعده های دکتر بود، تصمیم اخیر چه تاثیری بر اعتماد عمومی دارد؟

رفع فیلتر به دلیل اینکه در مسیر تحقق وعده ها بود که وظیفه هر سیاستمداری است می تواند اعتماد عمومی را افزایش دهد. در هر صورت این وعده پزشکان است و کل ساختار سیاسی کشور از جناح های مختلف اعلام می کنند که با رفع فیلترینگ موافقت می کنند. در نتیجه عمل به وعده ها بر اعتماد عمومی تأثیر مثبت دارد و این چیزی است که باید رعایت شود و به همین دلیل قطعا این اتفاق خواهد افتاد.

اما از سوی دیگر با توجه به اینکه این تریبون ها متعلق به کشوری است که با جمهوری اسلامی ایران رابطه خصمانه دارد و بسیاری از مدیران این تریبون ها دارای سوابق صهیونیستی هستند، سیاست های خصمانه ای نسبت به جمهوری اسلامی ایران دارند و مانع می شوند. فعالیت های همسو با جمهوری اسلامی ایران. آنها سیستم را تسخیر می کنند، آن را تضعیف می کنند و محتوای مخرب را در پلتفرم ها تبلیغ می کنند. به همین دلیل می‌توان گفت وقتی این پلتفرم‌ها بدون فیلتر باشند، عملاً در درازمدت منجر به از بین رفتن اعتماد عمومی می‌شوند. چون طبیعتاً تنها مشکل کشور فیلتر نشدن است، مشکلات دیگری هم وجود دارد و در هر صورت به دلیل مشکلاتی که با آن مواجه هستیم مستعد از دست دادن اعتماد هستیم.

به همین دلیل می توان گفت نقطه تعادلی وجود دارد که می تواند اعتماد را هم در تحقق وعده ها افزایش دهد و هم در جهت تسهیل مدیریت افکار عمومی برای دشمن و طرف های متخاصم نظام، ممکن است بر اعتماد عمومی نیز تاثیر منفی بگذارد. البته بخش کوچکی از جامعه به طور کلی مخالف رفع فیلترینگ هستند و ممکن است بخشی از جامعه با توجه به اینکه فکر می‌کنند حکومت از ارزش‌های اسلامی دور می‌شود، سرخورده شوند و باز هم می‌تواند مشکل ساز شود. آن گروه از نظر اعتمادشان به حاکمیت کلی تأثیر منفی دارد.

برخی می گویند مصوبه شورای عالی فضای مجازی مصوبه ای است که منجر به بسته شدن قانون کشور در خصوص چند پلتفرم خارجی می شود، اما باید توجه داشت که اصطلاح تعطیلی قانون تعبیر دقیقی نیست. زیرا در حال حاضر خدمات مختلفی برای مردم وجود دارد اما در مورد اعمال قانون توافقی صورت نگرفته است. خط مشی فیلترینگ خط مشی اعمال شده برای ارائه دهنده خدمات نیست، بلکه سیاستی است که در واقع برای کاربر سرویس اعمال می شود، کسی که وقتی می خواهد از یک سرویس استفاده کند با چالش مواجه می شود. اگر احساس وابستگی کند و نیاز به خدمت داشته باشد، فیلترینگ را دور می زند و دشمن این ابزار را برای این کار فراهم کرده است، یعنی آمریکا یک مقدار اعتبار برای شکستن سیستم فیلترینگ در ایران اختصاص داده است. با مشاهده اینکه میزان استفاده از فیلترشکن افزایش یافته است، سیاست جدید می خواهد این بار را بر دوش کاربران تعدیل کند.

برخی می گویند مصوبه شورای عالی فضای مجازی ناشی از بسته شدن قانون کشور در خصوص چند تریبون خارجی است، اما باید توجه داشت که تعبیر تعطیلی قانون تعبیر دقیقی نیست؛ اما باید توجه داشت که تعبیری که در این زمینه وجود دارد، تعبیر دقیقی نیست. چرا که در حال حاضر خدمات مختلفی در اختیار مردم قرار می گیرد اما در مورد اعمال قانون توافقی صورت نگرفته است

با توجه به مطالبات موجود در جامعه و واقعیت های ارتباطی پیش روی کشور، در جلسات بعدی شورای عالی فضای مجازی چه نیازها و اولویت هایی باید در نظر گرفته شود تا روندی که گام به گام آغاز شده به نتیجه قطعی برسد و افزایش امید در زمینه رفع فیلترینگ دادن

در صورتی که بسترهای بین المللی در امور ارتباطات بین المللی مورد استفاده قرار گیرد و در زندگی روزمره فارسی زبانان قرار نگیرد، استفاده از آنها مزیت محسوب می شود و تهدیدات مدیریت افکار عمومی و سوء استفاده دشمن از کلان داده های کشور به حداقل می رسد. . اگر این هدف ایده آل باشد، وقتی پس از افتتاح سرویس های بین المللی تاثیر منفی بر خدمات داخلی نداشته باشد و حتی با کمک دولت، سهم بازار پلتفرم های مشابه داخلی در مقایسه با رقبای خارجی بهبود یابد، انگیزه رفع فیلترینگ ایجاد می شود. و حذف اولویت این سیاست در آینده را می توان با خوش بینانه تری دنبال کرد. یعنی می توان آینده ای را متصور شد که در آن دیگر فیلترینگ به عنوان یک ابزار جدی حاکمیتی مورد توجه قرار نگیرد.

مهمترین اولویت در حمایت از خدمات بومی ترویج استفاده از این خدمات است. لازم است مسئولان با پیروی از رویکرد رئیس جمهور در الگوسازی استفاده صحیح از منابع در بحث عدم تعادل انرژی، نمونه خوبی از استفاده از تولیدات بومی را به جامعه در انجام وظایف روزمره خود ارائه دهند.

به عبارت دیگر اولین اقدامی که در راستای وحدت می توان پیشنهاد کرد، استفاده مسئولان از خدمات بسترهای محلی در امور روزمره و تشویق به استفاده از خدمات بومی برای امور مختلف است. در گام دوم، دولت باید با اجبار سیستماتیک استفاده از تریبون های خارجی در امور روزمره مردم ایران برخورد جدی کند. یعنی اینطور نباشد که سازمان ها و تشکل های نظام صنفی و دانشگاه ها مخاطبان خود را مجبور به ارتباط با آنها و دریافت اطلاعات از طریق تریبون های خارجی به صرف باز بودن یک سرویس خارجی کنند.

به عنوان گام سوم، موانع فعالیت رسانه ای و جذب مخاطب در بسترهای داخلی باید به گونه ای رفع شود که سبد جامعه کاربری بسترهای داخلی متنوع و قابل مقایسه با بسترهای خارجی باشد. یعنی اینطور نباشد که مثلاً یک حساب کاربری در پلتفرم های بومی صرفاً با انتشار شبهات و مطالبی علیه سیستم مسدود شود، به این معنی که در پلتفرم های بومی باید بر حداکثر تنوع تاکید شود.

چهارمین اقدام، تصویب قانون حفاظت از داده ها با اولویت افزایش اعتماد به خدمات داخلی است. یعنی باید قوانینی تصویب شود تا خیال مردم راحت شود که از داده های آنها سوء استفاده نشود. بدیهی است در صورت رعایت این موارد در کنار افزایش تنوع و کیفیت خدمات از طریق تامین زیرساخت‌های فنی و رقابت داخلی، می‌توان جامعه کاربران خدمات داخلی را ارتقا داد تا هم به وعده رفع فیلتر عمل کند و هم گام های بعدی و برای اطمینان دادن به مردم. دیگر نیازی به بازگشت و فیلتر کردن مجدد نیست.