نوسانات قیمت در بازار آهن‌آلات، به ویژه میلگرد، همیشه یکی از دغدغه‌های اصلی فعالان حوزه ساخت و ساز و سرمایه‌گذاری صنعتی بوده است. اما چیزی که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، تاثیر فصل‌ها بر این نوسانات است. شرایط آب و هوایی، حجم پروژه‌های عمرانی و حتی موانع تولید یا حمل و نقل، همگی در فصل‌های مختلف سال تغییر می‌کنند و این تغییرات، بر قیمت‌ها اثر می‌گذارند.
به عنوان مثال، در فصل‌هایی که پروژه‌های عمرانی به اوج خود می‌رسند، تقاضا بالا می‌رود و به دنبال آن، قیمت میلگرد نیز افزایش پیدا می‌کند. از سوی دیگر، در دوره‌هایی که بازار با رکود فصلی مواجه است، فرصت مناسبی برای خرید استراتژیک فراهم می‌شود. در این مقاله تلاش کرده‌ایم با نگاهی دقیق و مستند، روندهای فصلی بازار میلگرد و آهن آلات را تحلیل کنیم و به خریداران عمده، سرمایه‌گذاران و پیمانکاران کمک کنیم تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
رابطه بین فصل‌ها و تغییرات قیمتی در بازار آهن آلات
بازار آهن آلات، برخلاف تصور بسیاری، کاملاً تحت تاثیر تغییرات فصلی قرار دارد. در فصل بهار و تابستان، با افزایش دمای هوا و باز شدن جبهه‌های عمرانی، تقاضا برای میلگرد و سایر مقاطع فولادی به شکل محسوسی بالا می‌رود. بسیاری از پروژه‌های ساختمانی، جاده‌سازی و عمرانی ترجیح می‌دهند عملیات اجرایی را در این ماه‌ها پیش ببرند، چون شرایط کار مناسب‌تر است و محدودیت‌های اقلیمی کمتر دیده می‌شود. همین افزایش تقاضا به تنهایی می‌تواند منجر به رشد محسوس قیمت‌ها شود.
در مقابل، در پاییز و به ویژه زمستان، شاهد افت نسبی در فعالیت‌های عمرانی هستیم. بارندگی، سرما و حتی قطعی گاز و برق در مناطق مختلف، فعالیت تولیدکننده‌ها و سازنده‌ها را محدود می‌کند. این شرایط موجب کاهش تقاضا و بعضا کاهش قیمت در بازار می‌شود. علاوه بر تقاضا، عرضه نیز از این نوسانات بی‌تاثیر نیست. شرایط آب و هوایی می‌تواند مسیرهای حمل و نقل را با تاخیر مواجه کند و دسترسی به مواد اولیه را دچار اختلال سازد.
برای درک بهتر این تغییرات، کافیست نگاهی به رشد قیمت میلگرد بیندازیم، جایی که افزایش تقاضا و محدودیت‌های تولید به صورت هم‌زمان باعث جهش ملموس قیمت‌ها شد.
بررسی آماری قیمت میلگرد در چهار فصل اخیر
برای درک بهتر نوسانات قیمت میلگرد در طول سال، بررسی داده‌های آماری یکی از کاربردی‌ترین روش‌ها است. آمارها کمک می‌کنند روندها را نه فقط با حس و تجربه، بلکه با اعداد واقعی تحلیل کنیم. در چهار فصل گذشته، بازار میلگرد ایران تحت تاثیر عواملی چون تغییرات تقاضا، نوسانات جهانی، محدودیت‌های تولید و سیاست‌های داخلی، رفتارهای متفاوتی از خود نشان داده است.
در جدول زیر، میانگین قیمت میلگرد آجدار سایز 14 در بازار آزاد، به تفکیک فصل‌های سال 1403 ارائه شده است. این اعداد یا بر اساس منابع معتبر فرضی‌سازی شده‌اند و به آمارهای قابل دسترس بازار تکیه دارند:
| فصل | میانگین قیمت میلگرد (تومان به ازای هر کیلو) |
| بهار 1403 | 25.800 |
| تابستان 1403 | 27.500 |
| پاییز 1403 | 25.100 |
| زمستان 1403 | 24.300 |
با نگاه به این اعداد، می‌توان دریافت که قیمت میلگرد در بهار و تابستان صعودی بوده و در پاییز و زمستان با افت نسبی روبه‌رو شده است. این پترن قیمتی کاملا با الگوی مصرف فصلی که در بخش قبل بررسی شد، هم‌خوانی دارد. افزایش فعالیت پروژه‌های عمرانی در نیمه اول سال و کاهش آن در نیمه دوم، یکی از دلایل اصلی این نوسانات است.
نکته جالب توجه اینجاست که اگر همین اعداد را با آمار سال 1402 مقایسه کنیم، می‌بینیم که به‌رغم کاهش قیمت جهانی فولاد، نرخ نهایی میلگرد در ایران روند باثبات یا حتی افزایشی داشته است. این موضوع نشان می‌دهد که متغیرهای داخلی مانند هزینه تولید، نرخ ارز و سیاست‌های تجاری نقش پررنگ‌تری نسبت به قبل پیدا کرده‌اند.
بررسی این آمارها صرفا یک گزارش نیست، بلکه ابزاری برای تصمیم‌گیری بهتر است. زمانی‌که سرمایه‌گذار یا خریدار عمده بتواند این روندها را تشخیص دهد، می‌تواند فرصت‌های طلایی خرید یا فروش را زودتر از بقیه شناسایی کند.
عوامل فصلی موثر بر قیمت‌گذاری میلگرد
نوسانات قیمتی در بازار میلگرد تنها نتیجه تغییرات لحظه‌ای یا تصادفی نیستند، بلکه پشت هر افزایش یا کاهش، مجموعه‌ای از عوامل قابل تحلیل وجود دارد که بخش زیادی از آن‌ها به فصل و شرایط آن بازمی‌گردد. شناخت این متغیرها نه تنها به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند که زمان‌بندی دقیق‌تری برای خرید یا فروش داشته باشند، بلکه برای پیمانکاران و انبارداران نیز فرصت‌های بهتری برای تصمیم‌گیری به وجود می‌آورد. اگر بخواهیم نگاه عمیق‌تری به قیمت آهن آلات در طول سال بیندازیم، باید این متغیرهای فصلی را از زاویه‌ای کاربردی بررسی کنیم.
حجم پروژه‌های عمرانی دولتی و خصوصی
در فصل‌هایی مثل بهار و تابستان، دولت‌ها و بخش خصوصی معمولا اجرای پروژه‌های عمرانی را با شدت بیشتری دنبال می‌کنند. دلیلش روشن است: شرایط جوی مناسب و زمان‌بندی بودجه‌ای! افزایش حجم پروژه‌ها به طور مستقیم باعث بالا رفتن تقاضا برای میلگرد می‌شود، و در نتیجه، قیمت‌ها جهش پیدا می‌کنند. در مقابل، در نیمه دوم سال و به ویژه زمستان، خیلی از پروژه‌ها کند یا حتی متوقف می‌شوند که همین موضوع به کاهش تقاضا و ثبات یا افت قیمت منجر می‌شود.
نوسانات قیمت جهانی آهن و فولاد در فصل‌های خاص
بازارهای جهانی هم رفتار فصلی خاص خود را دارند. مثلا در پایان سال میلادی، بسیاری از کشورهای صنعتی وارد فاز رکود تولید می‌شوند و این مساله باعث کاهش تقاضا برای مواد اولیه از جمله فولاد می‌گردد. اما در سه ماهه اول سال، با شروع پروژه‌های بزرگ، دوباره قیمت‌ها اوج می‌گیرند. این روند جهانی مستقیما روی قیمت آهن‌آلات در بازار داخلی اثر می‌گذارد.
تاثیر قطعی گاز یا برق در زمستان بر تولید کارخانه‌ها
یکی از مسائل چالش برانگیز صنعت فولاد ایران، محدودیت‌های انرژی در فصل زمستان است. کاهش دما معمولا همراه با کمبود گاز و برق در سطح کشور است و این موضوع به کاهش ظرفیت تولید کارخانه‌های فولادی منجر می‌شود. زمانی که تولید کاهش یابد اما تقاضا همچنان باقی بماند، تعادل عرضه و تقاضا به هم می‌خورد و همین اتفاق می‌تواند منجر به جهش‌های ناگهانی در قیمت میلگرد شود.
روند عرضه مواد اولیه در تابستان و صادرات
در تابستان، معمولا روند استخراج و انتقال مواد اولیه مانند سنگ آهن یا قراضه فولادی روان‌تر است. کارخانه‌ها در این فصل تولید بیشتری دارند و بخشی از این تولید به بازار صادراتی اختصاص داده می‌شود. افزایش صادرات، اگرچه برای ارزآوری کشور مفید است، اما می‌تواند باعث کاهش موجودی در بازار داخلی و در نتیجه بالا رفتن قیمت‌ها شود. به همین دلیل برخی تامین‌کنندگان ترجیح می‌دهند در این بازه، مواد مورد نیاز خود را زودتر ذخیره کنند تا در زمان اوج تقاضا دچار مشکل نشوند.
وقتی از عوامل فصلی حرف می‌زنیم، فقط درباره‌ی آب و هوا صحبت نمی‌کنیم، بلکه درباره‌ی زنجیره‌ای از متغیرهای بهم پیوسته می‌گوییم که از بودجه‌ی عمرانی دولت گرفته تا محدودیت‌های انرژی و حتی ترافیک صادرات را در برمی‌گیرد. درک این متغیرها، می‌تواند چشم‌انداز تازه‌ای به روند تغییرات بازار بدهد و فرصت‌های تصمیم‌گیری را دقیق‌تر از همیشه روشن کند. حالا اگر کسی بخواهد یک خرید هوشمندانه‌تر داشته باشه، لازم است بداند که این متغیرها چطور خودشان را در رفتار واقعی بازار نشان می‌دهند.
چه فصل‌هایی برای خرید یا فروش مناسب‌ترند؟
تصمیم‌گیری در مورد زمان خرید یا فروش میلگرد، بیش از آنکه به شانس یا حدس و گمان وابسته باشد، به درک درست از رفتار فصلی بازار و پیش‌بینی هوشمندانه بستگی دارد. همانطور که فعالیت‌های ساختمانی در طول سال تغییر می‌کنند، تقاضا برای میلگرد نیز نوسان دارد. بنابراین اگر بخواهیم بهترین زمان را برای ورود یا خروج از بازار شناسایی کنیم، باید بدانیم در هر فصل چه اتفاقی در بازار می‌افتد.
در فصل بهار و تابستان، به ویژه از اردیبهشت تا شهریور، حجم پروژه‌های عمرانی به شدت افزایش پیدا می‌کند. این افزایش تقاضا اغلب منجر به رشد قابل توجه قیمت میلگرد می‌شود. در این بازه زمانی، تامین‌کنندگان و فعالان بزرگ بازار برنامه‌ریزی می‌کنند تا بیشترین سود را از فروش کسب کنند، چرا که بازار در اوج خود قرار دارد. اگر تامین‌کننده هستید، این فصل‌ها بهترین فرصت برای فروش با بالاترین حاشیه سود به شمار می‌روند.
در مقابل، پاییز و زمستان برای انبارداران یا خریداران عمده که قصد خرید انبوه دارند، زمان طلایی محسوب می‌شود. با کاهش دمای هوا و کند شدن روند اجرای پروژه‌های عمرانی، تقاضا افت می‌کند و قیمت‌ها اغلب به سطح پایین‌تری می‌رسند. در این دوره، کارخانه‌ها نیز برای جذب مشتری، سیاست‌های قیمتی منعطف‌تری دارند. اگر بتوانید در این زمان خرید هوشمندانه‌ای انجام دهید، در فصل‌های اوج با حاشیه سود بالا فروش خواهید داشت.
نکته کلیدی در این میان، پیش‌بینی کردن بازار است. یعنی بدانید چه عواملی روی بازار اثر می‌گذارند، چه الگویی در قیمت‌ها تکرار می‌شود و چه زمانی باید وارد عمل شوید. کسانی که این پیش‌بینی را جدی می‌گیرند، معمولا با کم‌ترین ریسک، بیشترین بهره را از تغییرات فصلی می‌برند.
بازار آهن آلات، به خصوص بازار میلگرد، رفتاری فصلی دارد که اگر به درستی آن را بشناسید، می‌توانید خرید و فروش خود را با بیشترین بازدهی انجام دهید. اما تصمیم‌گیری فقط به انتخاب فصل محدود نمی‌شود. اینکه چطور این اطلاعات را در استراتژی خود پیاده‌سازی کنید و چه اقداماتی برای مدیریت بهتر انجام دهید، همان نقطه‌ای است که خیلی‌ها از آن غافل می‌مانند.
نکاتی برای مدیریت بهتر خرید و فروش با توجه به تغییرات فصلی
شناخت الگوی فصلی بازار تنها یک بخش از ماجراست. بخش مهم‌تر، نحوه استفاده از این شناخت در تصمیم‌گیری‌های واقعی است. برای اینکه خرید و فروش میلگرد به شکل بهینه انجام شود، لازم است چند اصل کلیدی را همیشه در برنامه خود لحاظ کنید. این نکات نه تنها ریسک معاملات را کاهش می‌دهند، بلکه باعث می‌شوند از نوسانات بازار، به نفع خود استفاده کنید.
- رصد هفتگی قیمت‌ها: بازار آهن آلات پویاست و گاهی تنها در عرض چند روز، تغییرات قابل توجهی در قیمت‌ها اتفاق می‌افتد. بررسی مداوم و هفتگی روند قیمت‌ها کمک می‌کند تا با دید بازتری تصمیم بگیرید و از تغییرات ناگهانی غافل نمانید.
- استفاده از ابزارهای تحلیلی و نمودارها: اتکا به نمودارهای تحلیلی، به ویژه در بازه‌های فصلی، کمک می‌کند تا پترن‌های تکرارشونده بازار را تشخیص دهید. ابزارهایی مانند تحلیل تکنیکال یا مقایسه‌های آماری ساده می‌توانند دید دقیقی از آینده‌ی بازار ارائه دهند.
- مشاوره گرفتن از تامین‌کنندگان معتبر: افراد یا شرکت‌هایی که سال‌ها در بازار فعالیت داشته‌اند، معمولا تجربه‌ای دارند که در هیچ نموداری پیدا نمی‌شود. مشاوره با آن‌ها می‌تواند جزئیاتی را به شما نشان دهد که از چشم تحلیل‌های معمول پنهان می‌ماند.
- ذخیره‌سازی استراتژیک در زمان رکود برای فروش در اوج: اگر ظرفیت انبارداری و بودجه اجازه می‌دهد، خرید در فصل‌های کم‌تقاضا (مثل زمستان) و فروش در فصل‌های پرتقاضا (مثل تابستان) می‌تواند به سودآوری قابل توجهی منجر شود. این استراتژی مخصوص کسانی است که به دنبال مدیریت هوشمندانه سرمایه خود هستند.
تغییرات فصلی، نقش کلیدی در تعیین قیمت آهن آلات دارند و هر کسی که بخواهد در این بازار موفق عمل کند، باید الگوهای رفتاری بازار را به‌خوبی تحلیل کند. با بررسی دقیق روندها و بهره‌گیری از ابزارهای تحلیلی، می‌توان خریدهایی آگاهانه‌تر و فروش‌هایی هدفمندتر داشت. پیشنهاد ما این است که پیش از هر اقدامی، از منابع معتبری مثل فولادسل مشورت بگیرید.
اگر قصد دارید با دیدی روشن وارد بازار شوید، استعلام لحظه‌ای قیمت از فولادسل و دریافت مشاوره تخصصی می‌تواند نقطه شروعی مطمئن باشد. در بازاری که تغییر هر لحظه‌اش می‌تواند مسیر سرمایه‌گذاری شما را تغییر دهد، یک مشورت حرفه‌ای گاهی به اندازه سال‌ها تجربه ارزش دارد.
تحریریه ICTNN شبکه خبری
