تیک‌تاک در سال‌های اخیر به سبب حجم گسترده داده‌هایی که از کاربران گردآوری می‌کند و ابهام‌های امنیتی پیرامون این داده‌ها، زیر ذره‌بین انتقادات جهانی ــ عمدتاً از سوی دولت ایالات‌متحده ــ قرار گرفته است. در نگاه نخست، داده‌هایی که این شبکهٔ اجتماعی جمع‌آوری می‌کند چندان متفاوت از سایر پلتفرم‌ها نمی‌نماید؛ با این‌همه سه عامل، تیک‌تاک را به هدفی خاص بدل کرده است:
۱. جامعهٔ کاربری بسیار بزرگ: بیش از ۱٫۵ میلیارد کاربر فعال ماهانه و در نتیجه حجم عظیمی از داده‌ها
۲. شیوهٔ مدیریت داده‌ها: یعنی چگونگی ذخیره، تحلیل و کاربرد آن‌ها
۳. نوع داده‌های گردآوری‌شده: دامنهٔ اطلاعات، فراتر از استاندارد معمول شبکه‌های اجتماعی است
فراتر از دوستان و خانواده: تیک‌تاک چه اطلاعاتی گرد می‌آورد؟
گزارشی در روزنامهٔ ال‌پایس نشان می‌دهد برخی کاربران معتقدند تیک‌تاک آن‌ها را «بهتر از مادر، دوستان و حتی روان‌پزشکشان» می‌شناسد. این شبکهٔ اجتماعی جزئیاتی دقیق از کاربران، از مشخصات پایه تا ریزترین رفتارهای برخط را ثبت می‌کند:
• نام کاربری، تاریخ تولد، تاریخچهٔ حساب، نشانی‌های ایمیل، شماره‌های همراه، گذرواژه، شرح حال و تصویر پروفایل
• خریدها، شیوه‌های پرداخت و تحویل کالا
• نشانی IP، نوع دستگاه، سیستم‌عامل، نوع اتصال و ارائه‌دهندهٔ خدمات اینترنتی در هر بار ورود
• شهر یا موقعیت مکانی تقریبی، حرکت کاربر، مخاطبان ذخیره‌شده، کلیک‌ها و شیوهٔ پیمایش درون برنامه
• موسیقی‌های پسندیده، هنرمندان محبوب، سازندگان محتوا، افکت‌های به‌کاررفته، تاریخچهٔ جست‌وجو، دنبال/لغو دنبال کاربران و حتی واکنش دوستان به ویدئوهای به‌اشتراک‌گذاشته‌شده
• داده‌های تحلیلی دربارهٔ محتوایی که تماشا یا ویرایش می‌شود (صحنه‌های طبیعی، رقص، اشیای خاص و فرایند تدوین)
تمام این موارد در پرونده‌ای اختصاصی برای هر کاربر ذخیره می‌شود.
چرا این حجم از داده گردآوری می‌شود؟
به‌گفتهٔ تیک‌تاک، هدف اصلی آموزش الگوریتم هوش مصنوعی به‌منظور پیشنهاد ویدئوهایی است که بیشترین لذت را برای کاربر به ارمغان آورد و زمان حضور او را افزایش دهد. قدرت این الگوریتم در ارقام آشکار است: کاربران به‌طور میانگین روزانه ۵۵ دقیقه و ماهانه ۳۴ ساعت در تیک‌تاک می‌گذرانند و برنامه را بیش از ۱۹ بار در روز می‌گشایند.
هرچند سیاست حفظ حریم خصوصی تیک‌تاک وعدهٔ محرمانگی می‌دهد، دفتر مرکزی شرکت در چین قرار دارد و طبق قانون پلتفرم‌های دیجیتال این کشور، در صورت درخواست دولت موظف به اشتراک‌گذاری داده‌هاست.
دسترسی و کنترل داده‌ها
کاربران می‌توانند بستهٔ داده‌های خود را از بخش مدیریت حساب دریافت کنند. این بسته فهرست کاملی از ویدئوهای تماشا‌شده، تاریخ هر بازدید و نوع تعامل با محتوا را در بر دارد.
برای کاهش داده‌های جمع‌آوری‌شده، شرکت امنیتی ESET توصیه‌هایی ارائه می‌دهد:
• ورود به تیک‌تاک از طریق مرورگر وب به جای اپلیکیشن
• غیرفعال‌سازی سرویس‌های ردیابی و کوکی‌ها
• استفاده از نشانی ایمیل و شماره تلفن مجازی و غیرمرتبط با دیگر حساب‌ها
• عدم اعطای دسترسی به فهرست مخاطبان یا سایر شبکه‌های اجتماعی
• حذف دوره‌ای تاریخچهٔ استفاده و ردپای فعالیت
• مسدود کردن مجوزهای اختیاری نظیر موقعیت مکانی، میکروفون، دوربین و گالری؛ این کار بر عملکرد پایهٔ برنامه تأثیری ندارد
اتهام‌ها تا چه حد مستند است؟
تا کنون سند قطعی دال بر اشتراک‌گذاری داده‌های کاربران با نهادهایی چون دولت چین ارائه نشده است. بااین‌حال، پژوهش بنیاد اینترنت ۲.۰ نشان می‌دهد تیک‌تاک اطلاعاتی فراتر از نیاز واقعی برنامه جمع‌آوری و در مدیریت حریم خصوصی چندان اولویتی قائل نیست؛ وضعیتی که در بسیاری از پلتفرم‌های چینی مشاهده می‌شود.
این بنیاد توصیه می‌کند کاربران با به‌حداقل‌رساندن حجم داده‌های در دسترس برنامه، تا جای ممکن از حریم خصوصی خود حفاظت کنند.
منبع: https://www.itna.ir/news/85625/%D8%AA%DB%8C%DA%A9-%D8%AA%D8%A7%DA%A9-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D8%A2%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%87%D8%A7
