به گزارش ICTNN از مرکز ملی فضای مجازی، گفت و گوی تلویزیونی دبیر شورای عالی فضای مجازی در 26 آبان ماه سال جاری در خصوص مهاجرت کسب و کارهای کوچک به تریبون های داخلی باعث انتشار مطالب نادرست برخی رسانه ها شده است. «ابوالحسن فیروزآبادی» در این گفت وگو بر «کوچک» تاکید کرد و برخی خبرگزاری ها و سایت های خبری با حذف کلمه «کوچک» به اشتباه این آمار را به همه مشاغل تعمیم داده اند.
گزارش تشریحی مربوط به آمار ارائه شده جهت تنویر افکار عمومی به ویژه رسانه ها و خبرگزاری ها به شرح زیر تقدیم می گردد.
1. پس از بررسی، اعتبار سنجی و مقایسه گزارش های آماری منتشر شده توسط مراجع ذیل در خصوص اقتصاد اینستاگرام و مقایسه این گزارش ها با گزارش های رصدی مرکز ملی فضای مجازی، ابعاد مختلف وابستگی اقتصاد دیجیتال کشور به این بستر آماری خارجی نشان داده است. به اطلاع تصمیم گیرندگان رسانده شد.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
وزارت صنعت، معدن، تجارت
سازمان نظام صنفی رایانه ای
اتحادیه کسب و کار اینترنتی
گزارش های دوره ای ISPA
گزارش تجاری تکراسا
گزارش بازار تبلیغات تکراسا
کمیسیون دانش بنیان و فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی
مرکز توسعه دانشگاه امام صادق (ع) (سپرا)
گزارش های منتشر شده از شرکت های بورسی (اپراتورهای ثابت و سیار و …)
گزارش برخی از شرکت های بخش خصوصی فعال در فضای مجازی کشور؛
2. همانطور که در مصاحبه دبیر شورای عالی فضای مجازی اشاره شد، بسترهای داخلی قابلیت میزبانی از کسب و کارهای کوچک را دارند و می توانند بستر مناسبی برای خرید و فروش و حمایت از صنایع و مشاغل مختلف باشند. در جدول زیر 10 پلتفرم داخلی (مذکر دبیر شورای عالی فضای مجازی) از نظر امکانات کاربردی و تجاری با مشابه خارجی مقایسه شده است. امکانات کاربردی به مجموعه ای از قابلیت های اساسی در پلتفرم اطلاق می شود که امکان تعامل، بازخورد، فروش و شبکه سازی را برای صاحبان کسب و کار فراهم می کند و امکانات تجاری نیز به مجموعه ای از مولفه ها اطلاق می شود که امکان بازارسازی را برای بازیگران اصلی فراهم می کند. اقتصاد دیجیتال:
3. همانطور که اقتصاد دیجیتال به سه لایه «هسته»، «اقتصاد دیجیتال» و «اقتصاد دیجیتالی شده» تقسیم می شود، اقتصاد اینستاگرام نیز در این سه قسمت مورد بررسی قرار گرفته است. از مجموع گزارش های آماری ذکر شده در قسمت قبل، حجم بازار اینستاگرام در ایران 70 هزار میلیارد تومان است که اگر بخش های بدون آمار را به عنوان تخمین به آن اضافه کنیم، حداکثر 7.3 درصد از کل بازار کشور را تشکیل می دهد. اقتصاد دیجیتال تاکید می شود که این 7.3 درصد از حجم بازار اینستاگرام به کل اقتصاد دیجیتال کشور است و سهم اقتصاد اینستاگرام نسبت به تولید ناخالص داخلی بسیار کمتر از این مقدار است.
توضیح این آمار به شرح زیر است:
الف) سهم ترافیک اینستاگرام از حجم کل بازار فروش ترافیک توسط اپراتورهای ارتباطات ثابت و سیار 50 درصد و معادل 30 هزار میلیارد تومان در سال است.
ب) اندازه تخمینی بازار اینستاگرام در لایه دوم اقتصاد دیجیتال حدود 15 هزار میلیارد تومان در سال برآورد شده است. حجم بازار در این بخش محصول فعالیت های خدماتی مانند خدمات تبلیغاتی، خدمات پشتیبانی مشتری، خدمات لجستیکی، خدمات راه حل جامع و غیره است.
ج) اندازه تخمینی بازار «اقتصاد دیجیتالی» با اینستاگرام (شامل صفحات فروش پوشاک، هنرهای تجسمی، لوازم آرایشی، زیورآلات، خدمات آموزشی و…) سالانه 25 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
4. کسب و کارهایی که در بستر اینستاگرام شکل گرفته یا توسعه یافته اند را می توان به سه بخش اصلی تقسیم کرد:
الف) مشاغل صنفی: این دسته از مشاغل دارای مجوز فعالیت از دسته های مختلف هستند و از شبکه های اجتماعی به عنوان بستری برای بازاریابی استفاده می کنند. فروش اصلی این دسته از کسب و کارها خارج از اینستاگرام با استفاده از درگاه های پرداخت اختصاصی و یا حضوری انجام می شود.
ب) کسب و کارهای خرد: این دسته از کسب و کارها به صورت صنفی فعالیت نمی کنند و علاوه بر بازاریابی از اینستاگرام و سایر پیام رسان ها به عنوان ابزار ارتباطی با مشتریان خود استفاده می کنند. طبق بررسی های انجام شده حدود 415 هزار صفحه اینستاگرام متعلق به مشاغل کوچک است که مشاغل خانگی و مشاغل زیر پله را شامل می شود. پرداخت این دسته از مشاغل عمدتا به صورت کارت به کارت و یا پرداخت در محل انجام می شود.
ج) کسب و کارهای محتوایی: درآمدزایی این دسته از کسب و کارها بر اساس فروش کالا یا خدمات نیست، بلکه از طریق مدیریت صفحات اینستاگرام و جذب مخاطب، اقدام به جذب تبلیغات و درآمدزایی می کنند. اگرچه حدود 60 درصد از مشاغل ایجاد شده در اینستاگرام در این بخش است، اما اندازه بازار این گروه 7.5 درصد از کل است.
5. بر اساس نظرسنجی ملی انجام شده در شهریور ماه سال جاری، تنها 6.4 درصد از شهروندان خرید اینستاگرامی را ترجیح می دهند و دلایلی مانند بی اعتمادی به فروشنده و تحویل کالا (39 درصد)، تحویل کالا با مشخصات متفاوت (11 درصد) است. و تاخیر در تحویل کالا (3 درصد) و عدم امکان شکایت و پیگیری تخلفات (8 درصد) از مهمترین دلایل عدم اعتماد به خرید اینستاگرام ذکر شده است.
6. با توجه به گزارش های دریافتی از بسترهای داخلی و راستی آزمایی و راستی آزمایی آنها، در حال حاضر بیش از یک میلیون کسب و کار کوچک در 10 بستر داخلی (ذکر شده در بند یک) فعال هستند. پس از عبور و حذف اقلام رایج، مشخص شد که بیش از 60 درصد از مشاغل کوچک در پلتفرم های داخلی فعال هستند.
7. همانطور که در مصاحبه رئیس مرکز ملی فضای مجازی تاکید شده و در بند یک توضیح داده شده است، بسترهای داخلی از امکانات لازم برای خدمت رسانی به مشاغل کوچک برخوردار بوده و مصوبه کارگروه اقتصاد دیجیتال تسهیلات مناسبی را برای این گروه از افراد فراهم کرده است. خدمات در نظر گرفته شده است. به علاوه پلتفرم های داخلی هیچ یک از نقاط ضعف ذکر شده در بند 5 را ندارند و می توانند با افزایش اعتماد عمومی نرخ فروش کسب و کارهای کوچک را تا حد زیادی افزایش دهند.
8. در حال حاضر 41.8 درصد از کاربران شبکه های اجتماعی (معادل 23 میلیون کاربر منحصر به فرد) به پیام رسان های داخلی و شبکه های اجتماعی پیوسته و به کاربران فعال این پلتفرم ها تبدیل شده اند. تلاش این پلتفرم ها برای ارتقای کمی و کیفی خدمات و رفع حداکثری نیازهای کاربران، به تدریج باعث افزایش تعداد کاربران فعال، افزایش جذب کسب و کارهای کوچک در بسترهای داخلی و به تبع آن رشد و توسعه اکوسیستم مجازی می شود. کسب و کارها در پلتفرم های داخلی
