ارتباطات رایتل، یکی از شرکت های تابعه سازمان تامین اجتماعی، سومین اپراتور بزرگ تلفن همراه در جهان است. ورود این اپراتور تلفن همراه به بازار با وجود دو اپراتور همراه اول و ایرانسل از ابتدا با ابهاماتی مواجه بوده و ترس از دست دادن همواره مطرح بوده است. در نهایت این اتفاق افتاد و شرکت رایتل با 2000 میلیارد تومان زیان انباشته مواجه شد.
اول آبان 98 با تغییرات مدیریتی شاهد وعده هایی برای تغییر شرایط بودیم. همانطور که یاسر رضاخواه مدیر عامل وقت اعلام کرد بر اساس ایده و خلاقیت نیروی انسانی کارآمد راهکارهایی برای خروج از فضای فعلی طراحی می شود و این اپراتور به سرعت در حال بازگشت به روزهای اوج خود است. ما درآمد رایتل و رضایت مشتری را ارتقا خواهیم داد.
اکنون این وعده ها و وعده ها عملی شده و اوراق به این شرکت بازگردانده شده است به طوری که ظرف یک سال زیان انباشته به هزار میلیارد تومان رسیده و پیش بینی می شود با ادامه این وضعیت این زیان تا پایان سال به صفر برسد. آغاز سال آینده البته خبر اصلی این روزها درباره این اپراتور بحث اشتراک زیرساخت ها با دو اپراتور تلفن همراه دیگر، پیشرفت چشمگیر این اپراتور و در نهایت عرضه این شرکت در بورس است.
رضاخواه با بیان اینکه به طور کلی باندهای فرکانسی ویژه 900، 1600، 1800، 2100 و 2600 در اختیار اپراتورها قرار می گیرد و امروز باند 3500 مگاهرتز برای جی 5 راه اندازی می شود، افزود: هر اپراتوری که درخواست مجوز کند. ، حجمی از باندهای مختلف را به خود اختصاص می دهد که اپراتور باید تجهیزات لازم مربوط به این باندها را خریداری کند و کار خود را شروع کند، بنابراین فرکانس محدود بوده و در اختیار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات و وزارت ارتباطات می باشد.
وی افزود: اگر کشوری از فرکانس به درستی استفاده نکند یا خالی بماند، پس از مدتی با افزایش حجم ترافیک، ظرفیت های کشور متضرر می شود. در داخل کشور، ایرانسل و همراه اول ابتدا فرکانس دریافت کردند و تجهیزات لازم را از شرکت هایی مانند اریکسون، نوکیا، زیمنس و … تهیه کردند، اما به دلیل مصادف شدن فعالیت اپراتور «رایتل» با دور اول خشن آمریکا. تحریم ها، او برای خرید تجهیزات مشکل داشت. در واقع، همراه اول و ایرانسل با همه فروشندگان کار می کردند، اما رایتل تنها به دو فروشنده چینی محدود بود. از سوی دیگر افزایش قیمت دلار نیز باعث شد تا سرمایه گذاری ها پاسخگوی تامین زیرساخت ها نباشد. بنابراین توسعه اتفاق نیفتاد. به عنوان مثال در حالی که همراه اول 30 هزار سایت مخابراتی و ایرانسل 17 هزار سایت نصب کرده است، اما رایتل به دلیل شرایط ذکر شده نتوانست 10 هزار سایت برنامه ریزی شده خود را راه اندازی کند و تنها این میزان به 4 هزار واحد رسیده است. نکته مهم این است که فرکانس و تجهیزات مکمل یکدیگر هستند. یعنی در صورت استفاده از فرکانس بیشتر، می توانید همان مقدار را با تجهیزات کمتری مدیریت و کنترل کنید و در صورت استفاده از میکرو فرکانس کمتر، به تجهیزات بیشتری نیاز دارید. در این شرایط رایتل دو راهکار داشت یا استفاده نشد و دارایی های کشور بلااستفاده می ماند و یا با تعامل با سایر اپراتورهای کشور برای استفاده از ترکیب تجهیزات و فرکانس های بیشتر، ظرفیت ایجاد شده را در اختیار مشترکان رایتل قرار داد.
رضاخواه با اشاره به اینکه همکاری اپراتورها در دنیا سابقه طولانی دارد، ادامه داد: این نوع همکاری در دنیا کاملا رایج است و اهداف اقتصادی بیشتری دارد. بنابراین اگر اپراتور توجیه اقتصادی نداشته باشد از فرکانس های اپراتور دیگر استفاده می کند. در کشور ما قوانینی مانند مصوبه 245 کمیته نظارتی به نام تجارت طیف ثانویه وجود دارد که لیزینگ فرکانس را تنظیم می کند. همچنین رگولاتور فرکانس های مشترک در ابتدای هر سال قراردادی با مجوز بهره برداری موقت یک ساله برای اپراتور قرارداد رایتل صادر می کند. بنابراین تمامی مراحل این تعامل شفاف، در چارچوب قانون و تحت نظارت و تایید نهاد نظارتی است.
مدیرعامل «رایتل» گفت: در گزارش های مالی منتشر شده در کدال، 24 درصد از کل درآمد شرکت در سال 1399 از محل دفعات اجاره و سایر درآمدها از محل درآمدهای عملیاتی از قبیل فروش دیتا، پیامک و … بوده است. از سوی دیگر، در شش ماهه اول سال 1400 نسبت به مدت مشابه سال قبل درآمد خدمات اصلی شرکت 40 درصد افزایش داشته است در حالی که فراوانی درآمد اجاره 18 درصد افزایش یافته است و در صورت این وضعیت دو یا سه سال دیگر ادامه می یابد، وابستگی درآمدها به زیر 10 درصد می رسد. وی در ادامه به تشریح دیگر برنامه های این شرکت پرداخت و گفت: در دو سال اخیر اقدامات اساسی را در دستور کار قرار داده ایم. اولین نکته این است که چون سایت های ما در سراسر کشور پراکنده بود و حتی سایت هایی داشتیم که توانایی پرداخت اجاره بها را نداشتند، با عقد قرارداد با اپراتورهای دیگر، مشترکی که به این سایت متصل بود، همان سرویس را از شبکه های اپراتورهای رقیب دریافت می کرد. در حالی که سایت های ما 3G بودند، مشترکین اینترنت G4 را با استفاده از اپراتورهای دیگر نیز دریافت می کنند.
گام مهم دیگر قرار دادن سایت ها در مناطقی با ترافیک شبکه و مشترکین بالا بود. بنابراین با اقدام مذکور درآمدی که قبلا یک میلیون تومان از همین سایت بوده به 60 میلیون تومان رسیده است. بنابراین طرح جابجایی سایت های کم درآمد بسیار مهم بوده است. علاوه بر این، از مزایای مالی این پروژه در توسعه زیرساخت ها استفاده کرده ایم و امروز 600 سایت در تهران اینترنت نسل G5/4 را ارائه می دهند. توسعه زیرساخت ها و استفاده از نسل های جدید ارتباطات باعث شد تا ترافیک از 400 ترابایت در مهر 1377 به 1200 ترابایت در مهر 1400 برسد و همین امر باعث شد سهم اپراتور رایتل از 3 درصد جمعیت مشترک کشور به 4 نفر برسد. ٪ و مشترکان ما به رشد 33٪. البته این نرخ رشد در مقایسه با بازاری که رقبای قدرتمندی داریم قابل توجه است.
رضاخواه درباره تعرفه های «رایتل» گفت: کاهش تعرفه ها قطعاً سهم اپراتور از بازار را افزایش می دهد. اپراتورهای شخص ثالث مانند رایتل سعی در برنده شدن در رقابت قیمت بین اپراتورها دارند و این امر از طریق مدیریت هزینه انجام می شود. به عنوان مثال ما دیگر تبلیغات تلویزیونی نداریم و هزینه چند صد میلیاردی را کنار گذاشته ایم و این مبلغ را صرف توسعه شبکه و زیرساخت کرده ایم، بنابراین با تعرفه های کمتر می توانیم ادامه دهیم و انشاالله با رشد درآمدی و اقتصادی رایتل با استفاده از ظرفیت صدا و سیما برای رایتل، بار دیگر شاهد حضور تبلیغات رایتل در فضای رسانه ملی خواهیم بود.
وی افزود: یک گیگ دیتا در بازار جهانی نسبت به 5 سال قبل 10 درصد ارزان شده است اما در کشور ما به دلیل کاهش ارزش پول ملی و ارزی بودن هزینه اپراتورها و ریالی بودن درآمدها. درآمد ارزی یک گیگ دیتا کمتر از یک پنجم است.” پنج سال پیش رسید. واقعیت این است که درآمدها کفاف هزینه ها را نمی دهد و فرصت توسعه از شرکت ها سلب می شود. امروز بر سر دوراهی هستیم که اگر تعرفه ها را افزایش دهیم مردم شکایت خواهند کرد و اگر این کار را نکنیم فرسودگی تجهیزات کیفیت ارائه خدمات را پایین می آورد که نارضایتی را نیز به دنبال خواهد داشت. به نظر من برای حل این معما اپراتورها باید بیش از گذشته به سراغ اشتراک زیرساخت ها رفته و در بهینه سازی زیرساخت ها تلاش کنند. در واقع شرایط جوی و اقتصادی کنونی زمان مناسبی برای رقابت بین اپراتورها نیست و باید با کاهش هزینه ها این حوزه را نجات دهیم.
م. خ
