
درج 30 آبان به عنوان «روز ملی فضای هوایی» در تقویم رسمی کشور، یادآور چگونگی سفر ایران از زمین به مدار با تکیه بر دانش بومی و تلاش دانشمندان آن است. راهی که با تلاش پیشکسوتانی چون شهید حسن تهرانی مقدم آغاز شد و امروز با دستیابی به فناوری بومی پرتاب و ساخت ماهواره، نمادی از اقتدار علمی و استقلال فناوری کشور در صحنه جهانی تلقی می شود.
به گزارش ICTNNدر پانصد و پنجاه و چهارمین جلسه شورای معاونت شورای عالی انقلاب فرهنگی، «روز ملی فضای هوایی» به تقویم رسمی کشور اضافه شد. در این دیدار؛ رویدادهای جدید پیشنهادی شورای فرهنگ عمومی برای درج در تقویم رسمی کشور مورد توجه اعضا قرار گرفت و 30 آبان ماه مصادف با سالروز شهادت سردار سرلشکر حسن تهرانی مقدم در سال 1390 و همچنین گرامیداشت یاد و خاطره شهدای والامقام هوافضای و صنعت موشکی ایران از جمله سردار سرلشکر پاسدار حسن طهرانی مقدم به تصویب رسید. “فضای هوایی ملی”. روز”.
حسن تهرانی مقدم در 15 آبان 1338 در تهران به دنیا آمد و در 30 آبان 1390 در ملارد درگذشت. وی یکی از فرماندهان سپاه پاسداران در جنگ ایران و عراق به شمار می رفت. آخرین سمت وی ریاست سازمان جهاد خود اتکایی سپاه پاسداران بود. شهید تهرانی مقدم به عنوان یکی از بنیانگذاران برنامه موشکی سپاه شناخته می شود. وی در سال 1389 بر اثر انفجار انبار مهمات واقع در پادگان مدرس به شهادت رسید.
صنعت هوافضا
صنعت هوافضا یکی از پیچیده ترین و استراتژیک ترین حوزه های فن آوری در جهان محسوب می شود. صنعتی که مرز بین علم، مهندسی و نوآوری را پیش میبرد و شامل تحقیقات بنیادی در فیزیک و مواد تا سیستمهای ناوبری پیشرفته و هوش مصنوعی میشود.
اگرچه نام هوافضا اغلب با پرتاب ماهوارهها، ساخت هواپیماهای پیشرفته یا انجام مأموریتهای فضایی مرتبط است، دستاوردهای آن مستقیماً به زندگی روزمره مربوط میشود. از سیستم های موقعیت یابی جهانی (GPS) گرفته تا پیش بینی دقیق آب و هوا، ارتباطات ماهواره ای، بهینه سازی مصرف سوخت، طراحی خودرو، و حتی فناوری های پزشکی و کشاورزی دقیق، همه ریشه در تحقیقات و فناوری توسعه یافته در این صنعت دارند.
امروزه کشورهایی که سرمایه گذاری های هدفمند در حوزه هوافضا را انجام داده اند، نه تنها در بخش حمل و نقل هوایی و دفاعی به خودکفایی می رسند، بلکه با انتقال دانش و فناوری حاصله به سایر صنایع، موتور اقتصاد دانش بنیان خود را تقویت می کنند. صنعت هوافضا در واقع پلی بین آسمان و زمین است. پلی برآمده از تحقیقات علمی و در خدمت توسعه پایدار، امنیت ملی و رفاه عمومی.
مهمترین دستاوردهای فضایی بشریت
پرواز هوایی و دگرگونی ارتباطات جهانی
اختراع هواپیما بشریت را از محدودیت های جغرافیایی رها کرد و زمان سفر را از ماه ها به ساعت ها کاهش داد. این تحول اقتصاد جهانی، گردش علم و فرهنگ و رهایی از بحران ها را به طور قابل توجهی تغییر داده است.
پرتاب ماهواره و توسعه فناوری فضایی
با پرتاب اولین ماهواره ها در اواسط قرن بیستم، بشریت توانست شبکه ای از داده ها، ارتباطات و ناوبری ایجاد کند که امروزه اساس بسیاری از فناوری های نجات دهنده زندگی را تشکیل می دهد. از GPS و پیش بینی دقیق آب و هوا گرفته تا ارتباطات بین قاره ای و نظارت بر محیط زیست.
سفر انسان به فضا و آغاز عصر اکتشافات بین سیاره ای
فرود انسان بر روی ماه در سال 1969 نمادی از اوج استعداد علمی بشر بود و راه را برای اکتشافات فضایی، ایستگاه فضایی بینالمللی و مأموریتهای رباتیک به مریخ و فراتر از آن هموار کرد.
مهمترین دستاورد صنعت هوافضا «فشار دادن مرزهای حضور انسان» است. از سطح زمین تا مدار زمین و فراتر از آن، این انبساط الهامبخش پیشرفتهای تکنولوژیکی متعددی در بخشهای دیگر نیز بوده است.
دستاوردهای ایران در صنعت جهانی
در صنعت هوافضا، مهم ترین دستاورد ایران را می توان توانایی طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره های ملی با استفاده از پرتابگرهای ساخت داخل دانست. شاهکاری که ایران را به یکی از معدود کشورهای دارای «زنجیره کامل فناوری فضایی» تبدیل کرد.
خودکفایی در فناوری پرتابگر
توسعه خانوادههای پرتابگر «سفیر»، «سیمرغ»، «زلجانه» و «قاصد» نشان داد که ایران توانسته دانشی در زمینه طراحی و ساخت موتورهای سوخت مایع و جامد، سامانههای هدایت و کنترل و فناوریهای فازبندی پرتابگرها کسب کند.
ساخت ماهواره های علمی و مخابراتی بومی
از «امید» و «رصد» گرفته تا «ناهید»، «پیام»، «ظفر» و «نور» ایران توانسته است ماهوارههایی را در حوزههای علمی، سنجش از دور، مخابرات و تصویربرداری طراحی و قرار دهد. این ماهواره ها زمینه توسعه خدماتی مانند پایش منابع طبیعی، مدیریت بحران و ارتباطات ملی مستقل را فراهم می کنند.
توسعه زیرساخت های فضایی و آموزش نیروهای متخصص
ایجاد پایگاههای پرتاب، مراکز کنترل و ایستگاههای زمینی و نیز آموزش متخصصان در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی، ایران را از مرحله مونتاژ به مرحله «طراحی و تولید مستقل» رسانده است.
مهمترین دستاورد ایران در صنعت هوافضا تبدیل شدن به کشوری با چرخه کامل فناوری فضایی از طراحی تا پرتاب و بهره برداری با تکیه بر دانش بومی است.
درج «روز ملی هوافضا» در تقویم رسمی کشور نه تنها گامی در جهت پاسداشت یاد و خاطره شهدای این عرصه به ویژه شهید حسن تهرانی مقدم است، بلکه نمادی از اهمیت روزافزون صنعت هوافضا در آینده علمی و فناوری ایران است. امروزه این صنعت دیگر تنها یک حوزه تخصصی محدود به پرتاب دفاعی یا ماهواره ای نیست، بلکه به یکی از ارکان توسعه ملی و علمی کشور تبدیل شده است.
تجربه جهانی نشان میدهد که پیشرفتها در فناوریهای هوافضا باعث نوآوری در سایر بخشها نیز میشود. از فناوری های مخابراتی و الکترونیکی گرفته تا مهندسی مواد، انرژی و هوش مصنوعی. ایران با تکیه بر توان متخصصان خود توانست مسیر استقلال فناوری را در این زمینه طی کند و به یکی از کشورهای دارای چرخه فضایی کامل تبدیل شود.
نامگذاری این روز ملی، جدای از ارزش نمادین آن، میتواند بستری برای توجه بیشتر به آموزش، پژوهش و سرمایهگذاری در فناوریهای پیشرفته فضایی فراهم کند. فناوری هایی که نقش اساسی در امنیت، توسعه پایدار و جایگاه علمی کشور در جهان آینده دارند.
ICTNN
تیم تحرریه شبکه خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات







































