امضای الکترونیکی کجا رفت؟

به گزارش ICTNN، دولت الکترونیک به دولت ها این امکان را می دهد که نه تنها اطلاعات و خدمات خود را شفاف تر کنند، بلکه آنها را با سرعت، سهولت و هزینه کمتر به دست شهروندان برسانند. توسعه دولت الکترونیک مستلزم آن است که هر یک از ادارات و سازمان های مرتبط با جمعیت خدمات خود را تا حد امکان الکترونیکی و شفاف در مراحل اطلاعات، درخواست خدمات، تولید خدمات و ارائه خدمات ارائه دهند.

یکی از راه های دستیابی به دولت الکترونیک حذف کاغذبازی برای تسهیل امور اداری است که امضای الکترونیکی را می توان یکی از این الزامات دانست. امضای الکترونیکی هر نوع علامتی است که به صورت الکترونیکی ایجاد می‌شود و ممکن است نماد، کد، کلمه، شماره، نام تایپ‌شده، تصویر دیجیتالی یک امضای دست‌نویس یا هر علامت شناسایی الکترونیکی باشد که به طور منطقی به داده‌های پیام متصل است. و برای شناسایی امضاکننده داده پیام استفاده می شود.

این نوع امضا مانند امضای دست نویس اثر حقوقی تایید هویت امضاکننده سند و تعهد وی به محتوای آن را دارد. امضای الکترونیکی در اکثر قراردادها، معاملات و تراکنش های الکترونیکی به صورت کارت ملی، شناسنامه یا هر نوع سند دیگری که صحت قرارداد را تضمین می کند، عمل می کند و می توان از آن برای تایید صحت متون و اسناد الکترونیکی استفاده کرد. قابل پیگیری است.

بسیاری از کشورها بین سال های 1996 تا 2001 با استفاده از مقررات بین المللی موجود و دستورالعمل های ارائه شده برای امضای الکترونیکی شروع به قانون گذاری در این زمینه کردند. در حال حاضر می توان گفت که امضای الکترونیکی در تمامی نظام های حقوقی پذیرفته شده است. در ایران، بحث امضای الکترونیکی و شرایط آن برای اولین بار در قانون تجارت الکترونیک (مصوب 1381) مورد توجه قرار گرفت.

در این قانون در توضیح امضای الکترونیکی (Electronic Signature) آمده است: «هر نوع علامتی است که به «داده پیام» متصل یا به طور منطقی متصل باشد که برای شناسایی امضاکننده «داده های پیام» استفاده شود. پیام”. همچنین در ماده 7 این قانون آمده است “هرگاه قانون اقتضا به وجود امضا داشته باشد امضای الکترونیکی کافی است”.

با داشتن امضای دیجیتال، در صورتی که مایل به داشتن یک صرافی الکترونیکی با هویت مجازی در فضای اینترنت هستید، می توانید خود را به گونه ای معرفی کنید که طرف مقابل به شما اعتماد کند و گیرنده نیز از ماهیت فرستنده اطمینان حاصل کند. که اطلاعات در حین انتقال اصلاح نشده است. علاوه بر این مزایا، فرستنده نمی تواند امضای داده ها را انکار کند.

انواع امضای الکترونیکی

در روش ساده رایج رمز عبور، با استفاده از یک شماره شناسایی شخصی در انتهای اسناد از رمز یکتا استفاده می شود که بسیار ناامن است و به راحتی توسط متجاوزان شناسایی و سرقت می شود.

امضای بیت مپ با اسکن امضای دست نویس شخص روی کاغذ و سپس پیوست کردن اسکن به تمام داده های پیام به عنوان امضا به دست می آید. در فناوری قلم نوری، شخص با این خودکار روی صفحه دیجیتال مخصوص امضا می کند و همان امضا روی صفحه کامپیوتر ظاهر می شود. در واقع، چیزی شبیه به امضای شخص روی صفحه مانیتور در حال رخ دادن است. این روش ساده چندان امن نیست و امکان دستکاری در آن وجود دارد.

در روش امضای بیومتریک، امضا با استفاده از اجزای فردی مانند ویژگی های رفتاری مانند امضای دست نویس و ویژگی های فیزیولوژیکی مانند اثر انگشت به دست می آید. مشکل اصلی این روش این است که اگرچه منحصر به فرد است، اما با افزایش سن، بیماری و … امضای بیومتریک افراد می تواند تغییر کند و می توان گفت که این امضا از خطا مصون نیست.

امضای دیجیتال بهترین، پیشرفته ترین و پرکاربردترین نوع امضای الکترونیکی است که به دلیل امنیت بالای خود جایگزین روش های موجود دیگر شده است و اکثر قانون گذاران از جمله قانون گذاران تجارت الکترونیک از ایران که مرکز توسعه تجارت الکترونیکی است. این حالت امضا را پذیرفته اند.

گواهی امضای دیجیتال یک سند الکترونیکی است که برای شخص یا سازمانی امضا و صادر می شود و از اطلاعات آن می توان برای شناسایی دارنده گواهی برای ارتباط امن با آنها استفاده کرد. صاحبان این گواهی الکترونیکی اشخاص حقیقی یا حقوقی، سازمان ها، مؤسسات یا شرکت ها یا قطعات سخت افزاری و نرم افزاری هستند.

در همین راستا مرکز گواهی سلامت الکترونیک در پاییز 1398 رونمایی شد و با رونمایی از این مرکز، امضاهای کاغذی در فرآیند ارجاع پزشکی حذف و امضای الکترونیکی جایگزین می شود. در این فرآیند ابتدا امضای الکترونیکی در سامانه تعیین شده دیگری اعتبارسنجی می شود و پس از تایید، امضای مورد نظر پذیرفته شده و سپس در فرآیند تجاری مورد استفاده قرار می گیرد.

فعالیت رسمی مرکز صدور گواهی الکترونیکی سلامت متوسط، حاصل همکاری متقابل وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. این مرکز گواهینامه های الکترونیکی خود را در سطوح اعتماد 1 و 2 در زیرساخت کلید عمومی کشور تحت مرکز ریشه کشور و مطابق با قانون تجارت الکترونیک و مقررات آن از مرکز توسعه تجارت الکترونیک با موفقیت دریافت کرده است.

راه اندازی این مرکز به اعتبار امضای الکترونیکی صادر شده برای پزشکان منجر می شود. این امضاها در طرح‌های الکترونیک سلامت مانند «نسخه الکترونیکی» و «پرونده الکترونیک سلامت» و همچنین امکان استفاده از اسناد امضا شده در فرآیندهای بیمه سلامت (از جمله در سازمان تأمین اجتماعی و بیمه سلامت ایران) و همچنین فرآیندهای سازمان پزشکی قانونی به ویژه در شرایط کرونا. بنابراین یکی از مزایای استفاده از امضای الکترونیکی در سامانه ها حذف کاغذ و حذف مراجعه حضوری به دستگاه های اجرایی است.

بررسی ها حاکی از آن است که از ابتدای راه اندازی زیرساخت کلید عمومی در کشور تا اواسط اسفند ماه سال 1400 بیش از دو میلیون و 400 هزار گواهی امضای الکترونیکی برای کاربران سامانه های مختلف صادر شده است که از این تعداد حدود 770 هزار گواهی صادر شده است. برای مدت 10 سال در سال های 1389 تا 1398 منتشر می شد.

با تلاش‌های انجام شده برای تسهیل فرآیندهای صدور و تمدید گواهی‌های الکترونیکی در سال‌های 2019 و 2019 و همچنین توسعه استفاده از گواهی‌های الکترونیکی در کشور و افزایش تعداد سامانه‌های مجهز به زیرساخت گواهی‌های کلید عمومی. تعداد گواهی های صادر شده در این دو سال رشد قابل توجهی داشته است: در سال 2019، 540000 گواهی صادر شده است که نسبت به گواهی های صادر شده در سال 2019 بیش از 224 درصد افزایش داشته است. در 1400 گواهی، این تعداد به صدور بیش از یک میلیون گواهی الکترونیکی رسیده است. گواهی امضا در زیرساخت کلید عمومی کشور که نسبت به مدت مشابه در سال 2019 نزدیک به 92 درصد افزایش داشته است.

ICTNN